Recente schokken laten zien dat de eurozone een zeer heterogene verzameling van nationale economieën blijft, zegt Ulrike Kastens, econoom Europa bij vermogensbeheerder DWS in deze Grafiek van de Week. “Er wordt vooruitgang geboekt, maar de inflatie is nog niet overwonnen.”

Volgens Kastens blijft een van de nadelen van de gemeenschappelijke munt dat het voor landen moeilijk is om afzonderlijk te reageren op asymmetrische schokken. “Lidstaten verliezen het individuele vermogen om monetair beleid te gebruiken als een verrassende gebeurtenis hen op verschillende manieren treft, of wanneer de omvang en duur van de schok varieert.”

De eurozone heeft net drie van dergelijke schokken meegemaakt: Covid-19, de daaruit voortvloeiende wereldwijde verstoringen van de toeleveringsketen en de energieschokken na de invasie van Oekraïne door Rusland in 2022.[1]

De Europese centrale bank slaagt er tot nu toe redelijk goed in om met deze uitdagingen om te gaan, vindt Kastens. “De ECB zag de waarschuwingssignalen voor inflatie aanmerkelijk laat, maar lijkt het de laatste tijd beter te doen. Gezien de omvang van de schokken die landen op verschillende manieren hebben getroffen, mag het een prestatie op zich worden genoemd dat het de ECB gelukt is om beleidskeuzes te maken die de eurozone als geheel weer op de rails lijken te krijgen.

Deze Grafiek van de Week bevat de inflatiecijfers voor de hele eurozone sinds 2016, zoals gemeten door de geharmoniseerde consumentenprijsindex (HICP), evenals het verschil tussen het land met de laagste inflatie en het land met de hoogste inflatie op elk moment in de tijd. Vanaf december 2023 schommelde de inflatie van 0,5% in Italië en België tot 6,6% in Slowakije. De grafiek laat ook zien hoe en wanneer de inflatie toenam. Even opvallend is het groeiende verschil tussen de inflatiepercentages van de verschillende leden van de eurozone sinds het begin van de pandemie in 2020.

Volgens Kastens zijn de oorzaken gemakkelijk aan te wijzen. “Het beleid gedurende de lockdowns en de steunprogramma's van overheden varieerden sterk tussen de lidstaten. Hetzelfde geldt voor de haperingen in de toeleveringsketens die een verschillende impact had op de afzonderlijke lidstaten, en de verschillende mate van afhankelijkheid van Russische energie-importen.”

Daarnaast zijn de verschillen tussen landen in de eurozone op veel vlakken nog erg groot, zegt Kastens. “Zowel in termen van economische ontwikkeling als wat de energiemix betreft, maar bijvoorbeeld ook van welke sectoren een land economisch afhankelijk is, denk bijvoorbeeld aan landen die veel zwaarder zijn getroffen door het stilvallen van het toerisme. Tevens zijn er ook nog altijd grote verschillende tussen landen als het gaat om hoe snel arbeidsmarkten zich aanpassen en hoe huren, sociale uitkeringen, gereguleerde prijzen en belastingen reageren op inflatie.”

Volgens Kastens maakt dit het werk van de ECB niet gemakkelijk, vooral omdat politici altijd blijven proberen hun invloed uit te oefenen. "Maar het inflatierisico is nog lang niet voorbij, vooral door de stijgende lonen in economische zwaargewichten zoals Duitsland."