Stéphane van Tilborg, Country Head Benelux, La Financière de l'Echiquier.
De grote stroomstoring in Spanje en Portugal van 28 april heeft het debat over de energietransitie in Europa nieuw leven ingeblazen. Na die gigantische stroomuitval wezen velen opnieuw met beschuldigende vinger naar hernieuwbare energiebronnen, omdat de volatiele aard ervan een onevenwicht tussen de productie van en de vraag naar elektriciteit zou veroorzaken. De voorlopige conclusies van het onderzoek duiden echter nog geen duidelijke oorzaak aan. Maar de stroomstoring schudt ons wel weer wakker: een veerkrachtig en goed beheerd elektriciteitsnet is onmisbaar voor de energiezekerheid in Europa en daar moet dringend werk van gemaakt worden. De financiering ervan is een prioriteit.
ELEKTRIFICATIEBEHOEFTEN
De elektrificatie van Europa is essentieel om de energietransitie van het continent, in de strijd tegen de klimaatopwarming, te doen slagen. Het kan ons ook helpen om onafhankelijk te worden van fossiele brandstoffen, die op grote schaal geïmporteerd worden. Op 6 mei kondigde de Europese Commissie haar plan aan om de invoer van Russisch gas – in 2024 nog goed voor 19% van het gasverbruik – tegen eind 2027 volledig af te bouwen. Om te voorkomen dat onze afhankelijkheid van het ene land echter wordt vervangen door afhankelijkheid van een ander land – bijvoorbeeld vloeibaar aardgas (LNG) uit de VS – is elektrificatie noodzakelijk.
NÉCESSITÉ D’INVESTIR DANS LE RÉSEAU
Or, le réseau électrique de l’Europe est vieillissant. Près de 40% des 11,3 millions de km de lignes électriques ont en effet plus de 40 ans. Ce réseau doit donc être rénové et étendu afin d’absorber l’électrification massive à venir – véhicules électriques, pompes à chaleur, besoins industriels.... La Cour des Comptes européenne prévoit dans son rapport d’analyse une hausse de la consommation de 60% aux heures de pointe d’ici 2050. Elle prévient que des « investissements considérables » doivent être réalisés dans les 27 pays de l'Union européenne, évalués à 1 871 milliards d'euros d'ici 2050. Het scenario voor elektrificatie dat het Internationaal Energieagentschap heeft uitgewerkt, vormt een gigantische uitdaging. Daarvoor zal het aandeel van elektriciteit in de finale energievraag moeten stijgen van ongeveer 23% in 2022 tot 57% in 2050, en zullen hernieuwbare energiebronnen tegen 2040 90% van de elektriciteitsmix moeten uitmaken, tegenover 42% vandaag [1].
NOODZAAK OM TE INVESTEREN IN HET NETWERK
Het Europese elektriciteitsnetwerk is echter aan het verouderen. Bijna 40% van de 11,3 miljoen kilometer aan elektriciteitsleidingen is meer dan 40 jaar oud. Het stroomnet moet dan ook vernieuwd en uitgebreid worden om de komende massale elektrificatie (elektrische voertuigen, warmtepompen, stroomverbruik van de industrie e.d.) op te vangen. In haar analyseverslag voorspelt de Europese Rekenkamer dat het verbruik tijdens piekuren tegen 2050 met 60% zal toenemen. De Rekenkamer waarschuwt dat er tot 2050 in de 27 landen van de Europese Unie "aanzienlijke investeringen" nodig zijn van naar schatting 1.871 miljard euro.
Naast deze modernisering moeten de verbindingen tussen landen versterkt worden om schommelingen onder controle te houden en meerdere miljarden euro per jaar te besparen. Het project in de Golf van Biskaje bijvoorbeeld moet de uitwisselingscapaciteit van elektriciteit tussen het Franse en het Spaanse net verdubbelen en voorkomen dat 7.430 GWh per jaar aan groene elektriciteit verloren gaat, aldus de Franse stroomnetbeheerder RTE. Ook oplossingen voor elektriciteitsopslag zijn essentieel, zoals slimme meters, die pieken in de vraag kunnen afvlakken, en de zogenaamde 'prosumenten', consumenten die ook zelf elektriciteit produceren.
Gelet op deze uitdagingen zijn we overtuigd van de noodzaak om netwerkbeheerders te ondersteunen, aangezien ze een sleutelrol spelen in deze transformatie, zoals het Duitse E.ON, een van de grootste netwerkbeheerders in Europa. Het energiebedrijf heeft een investeringsplan van 42 miljard euro aangekondigd om de Europese energie-infrastructuur tegen 2028 te moderniseren. LFDE belegt ook in Elia, de Belgische netbeheerder, die werkt aan grensoverschrijdende verbindingen om de uitwisseling van elektriciteit tussen landen te vergemakkelijken. De rol van Elia is cruciaal bij de ontwikkeling van offshoreprojecten waarbij windparken op zee worden aangesloten op netwerken op het land. Een ander voorbeeld is het Britse National Grid, dat infrastructuur en oplossingen ontwikkelt om meer hernieuwbare energie te integreren en de veerkracht van het netwerk met het Europese vasteland te verbeteren.
De energietransitie is hét topic van de eeuw. Door te beleggen in dit toekomstgerichte thema kunnen we een aantal grote uitdagingen aangaan.
[1] IEA – Net Zero by 2050 – A roadmap for the Global Energy Sector
