Wie denkt aan Zwitserland, denkt vaak aan bergen, klokken en chocolade. Maar achter dat clichébeeld schuilt een van de meest innovatieve en stabiele economieën ter wereld. Jaar na jaar staat het land bovenaan internationale ranglijsten voor innovatie, financiële degelijkheid en concurrentiekracht. Het is precies dat fundament waarop Zwitserse bedrijven hebben leren bouwen: in een dure, veeleisende omgeving hebben zij zich ontwikkeld tot technologische wereldleiders in hun niche. Voor beleggers, zoals het Nederlandse Add Value Fund, die op zoek zijn naar kwaliteitsbedrijven is Zwitserland een goudmijn.

Innovatiekampioen van de wereld

Al 14 jaar op rij staat Zwitserland bovenaan de Global Innovation Index van de World Intellectual Property Organization (WIPO). Daarmee laat het land zien dat het structureel uitblinkt in onderzoek, ontwikkeling en kennisoverdracht. In 2024 behaalde Zwitserland opnieuw de eerste plaats, met top tien-scores in alle zes categorieën van de index. Ter vergelijking: Nederland, zeker ook een innovatieve economie, moest genoegen nemen met een achtste plek.

Deze dominantie komt niet uit de lucht vallen. Zwitserland stimuleert bedrijven al decennia om te investeren in R&D en technologie. De resultaten zijn zichtbaar in patenten, hoogwaardige export en de aanwezigheid van toonaangevende universiteiten en onderzoekscentra. Voor beleggers betekent dit een vruchtbare voedingsbodem voor toekomstige marktleiders.

Een open economie met sterke fundamenten

Zwitserland profiteert bovendien van een ongekende mate van openheid. In 2023 bedroeg de gezamenlijke waarde van import en export 138% van het bbp. Ter vergelijking: Nederland zat op 166%, terwijl grote landen als Duitsland, Frankrijk en het VK respectievelijk 71%, 83% en 64% noteerden. Dit illustreert hoe diep de Zwitserse economie is vervlochten met de internationale handel en kapitaalstromen.

Ook op het vlak van overheidsfinanciën is Zwitserland een buitenbeentje. Waar veel westerse economieën worstelen met oplopende staatsschulden, ligt de Zwitserse schuld al twintig jaar structureel laag. In 2023 bedroeg de staatsschuld slechts 14,7% van het bbp, tegenover 45,1% in Nederland. Dankzij deze discipline geniet Zwitserland de hoogste kredietwaardigheid bij de drie grote beoordelaars S&P, Moody’s en Fitch. Dat geeft beleggers vertrouwen dat het land ook in tijden van crisis financieel stabiel blijft.

Kwaliteit als noodzaak in een duur land

De kracht van Zwitserse ondernemingen is mede gevormd door de hoge kostenstructuur van het land. Arbeid is duur, vastgoed schaars en regelgeving streng. Bedrijven die willen overleven, moeten zich onderscheiden door innovatie, efficiëntie en productkwaliteit. In maart bezochten beleggers van Add Value Fund drie Zwitserse ondernemingen in de sector van gespecialiseerde kapitaalgoederen. Zonder namen te noemen, bleek uit de bedrijfsbezoeken dat deze bedrijven zich stuk voor stuk hebben ontwikkeld tot wereldmarktleiders in hun niche. Hun strategie: zich concentreren op kleine, zeer winstgevende segmenten waarin ze technologisch kunnen excelleren en waar prijsconcurrentie nauwelijks een rol speelt.

De rode draad bij deze ondernemingen is focus. In plaats van brede massaproductie kiezen zij voor specialisatie in geavanceerde technologieën. Daardoor zijn ze in staat superieure producten te leveren waar klanten wereldwijd voor in de rij staan. Dat vertaalt zich in indrukwekkende cijfers. De gemiddelde brutowinstmarge ligt ruim boven de 58%, de nettowinstmarge boven de 18%. Ter vergelijking: Nederlandse producenten van kapitaalgoederen uit de AMX-index blijven daar ver achter. Per werknemer realiseren Zwitserse bedrijven gemiddeld 60% meer omzet, 75% meer brutowinst en zelfs bijna vier keer zoveel nettowinst. En dat terwijl de kapitaaluitgaven als percentage van de omzet gemiddeld lager zijn – een teken dat ze hun middelen efficiënter inzetten.

Conservatief maar effectief management

Een ander opvallend kenmerk is de bedrijfscultuur. Zwitserse ondernemingen worden vaak geleid door bescheiden, conservatieve managementteams. Tijdens de bedrijfsbezoeken bleek dat direct: bestuurders communiceren terughoudende verwachtingen, maar overtreffen die in de praktijk regelmatig. De nadruk ligt op organische groei via eigen innovatie, niet op grootschalige overnames. Ook de balans spreekt boekdelen. De netto schuld van deze bedrijven is zeer laag of zelfs negatief. In een tijd waarin veel ondernemingen kampen met hoge schulden, onderstreept dit de financiële degelijkheid van de Zwitserse aanpak.

De beleggersblik: selectief en kritisch

Voor de beleggers van Add Value Fund ligt hier een kans. Het beleggingsuniversum van Add Value Fund is de afgelopen jaren sterk uitgebreid, van circa 50 Nederlandse bedrijven naar bijna 1.900 West-Europese ondernemingen. Dat geeft de ruimte om zeer selectief te werk te gaan. Zwitserland springt daarbij in het oog. De combinatie van een gezonde macro-economische basis, een innovatiecultuur en een pragmatische bedrijfsaanpak creëert een ecosysteem waarin kwaliteitsbedrijven floreren. De drie bezochte ondernemingen zijn daar een treffend voorbeeld van. Zij voldoen aan de strenge beleggingscriteria van Add Value Fund en zouden in de toekomst aan de portefeuille kunnen worden toegevoegd.

Waarom Zwitserland nu relevanter is dan ooit

De aantrekkingskracht van Zwitserland beperkt zich niet tot cijfers en ranglijsten. In een wereld waar geopolitieke spanningen, inflatie en stijgende schulden domineren, biedt het land een zeldzame mix van stabiliteit en groei. Voor beleggers die hun portefeuille willen versterken met ondernemingen die bestand zijn tegen schokken en tegelijk meeliften op structurele trends, vormt Zwitserland een logische bestemming.

De discipline die Zwitserse bedrijven zichzelf opleggen, maakt hen minder afhankelijk van externe factoren. Innovatie is geen luxe maar noodzaak, specialisatie geen keuze maar strategie. Precies dat maakt hun succes duurzaam.

Conclusie: degelijkheid loont

Zwitserland bewijst dat hoge kosten en strenge randvoorwaarden geen belemmering hoeven te zijn, maar juist een stimulans voor innovatie en kwaliteit. De bedrijven die hieruit zijn voortgekomen, combineren technologische voorsprong met financiële degelijkheid en een conservatieve cultuur. Voor beleggers die op zoek zijn naar structurele winnaars, zijn dit de parels van Europa.