Ik verkoop mijn bedrijf, en nadien?

Door Solange Saghbini, Senior Tax Advisor

U bent bedrijfsleider en overweegt om uw activiteiten binnenkort over te dragen? Eenmaal uw bedrijf verkocht is, wacht u een nieuw hoofdstuk in uw leven. Meer vrije tijd, meer tijd voor uw gezin en uw passies… Vergeet daarom geen balans van uw vermogen op te maken om uw nieuwe leven zorgeloos in te zetten. Uw toekomst en die van uw gezin voorbereiden, vergt wel wat tijd!

Om die reden belichten we in dit artikel twee veelvoorkomende vragen van ondernemers bij de verkoop van hun onderneming: hun financiële onafhankelijkheid en de toekomst van hun vermogen.

Hoe zit het met uw financiële onafhankelijkheid?

Wij raden u aan om een persoonlijk financieel plan op te stellen om een goede inschatting te krijgen. U volgt daarbij verschillende stappen.

Allereerst bekijken we de samenstelling van uw volledige actuele en toekomstige vermogen en inkomsten. Vervolgens bepaalt u uw persoonlijke doelen. Denk daarbij aan het behoud van een zeker financieel comfort en het verwezenlijken van bepaalde projecten (zoals de aankoop van een tweede verblijf).

We gebruiken dit als basis om de verwachte evolutie van uw inkomsten, uitgaven en portefeuille in kaart te brengen. Verschillende situaties kunnen daarbij voorzien worden (geschat rendement en inflatie).

Dankzij dat financieel plan krijgen we een zicht op uw mate van financiële onafhankelijkheid op lange termijn. Zo kunt u uw vermogen zo goed mogelijk beheren en bijvoorbeeld zorgen voor de nodige inkomsten waar u van kunt leven. U hebt bovendien een leidraad om bepaalde beslissingen te nemen over investeren in een nieuw project, een schenking doen (al dan niet onder bepaalde voorwaarden) …

En hoe zit het met de overdracht van uw vermogen aan de volgende generatie?

Er wordt rekening gehouden met uw volledige vermogen. Samen bekijken we verder welke goederen enkel van u of gemeenschappelijk met uw partner zijn. De oorsprong van de bedrijfsfondsen is hier bepalend. Indien u getrouwd bent, is het dus essentieel om te weten van wie de bedrijfsaandelen zijn. Dat hangt af van uw huwelijksstelsel en de manier waarop u de aandelen in bezit kreeg.

Eens we de juridische aard van de aandelen (en op termijn het kapitaal van de aandelenverkoop) kennen, moeten we uw erfgenamen nog bepalen. Op basis van uw gezinssituatie stellen we vast wie uw wettelijke erfgenamen zijn en wat hun erfdeel is. Uw financiële gemoedsrust en die van uw dierbaren is verzekerd. U kent uw erfgenamen en hun erfdeel. Nu is het tijd om na te denken over de overdracht van uw vermogen.

Bent u niet tevreden met de wettelijke erfopvolging? Of wilt u de verschuldigde successierechten beperken? Dan bestaan er verschillende opties voor successieplanning om te voldoen aan uw wensen.

Uw huwelijkscontract biedt een eerste mogelijkheid. Het bepaalt onder meer hoe het vermogen verdeeld wordt tussen uw partner en uzelf in verschillende situaties, waaronder een overlijden. Dit planningsinstrument wordt echter amper of vaak slecht gebruikt. Het stelt u nochtans in staat om uw partner een bescherming op maat te bieden, door bijvoorbeeld een eigen goed in te brengen in de gemeenschap of een keuzebeding in te lassen.

Met een testament kunt u dan weer afwijken van de wettelijke erfopvolging, rekening houdend met de reservataire erfgenamen. Door bepaalde legaten op te stellen, kan een testament sommige erfgenamen beschermen of de verschuldigde successierechten beperken. Dat doet u door een testament op te stellen dat rechtstreeks de kleinkinderen begunstigd, een restlegaat te gebruiken of de gezinswoning over te laten aan de overlevende partner.

Als u in uw naam en ten gunste van uw erfgenamen een tijdelijke overlijdensverzekering (doorgaans voor 3 tot 10 jaar) afsluit, wordt er bij uw overlijden een kapitaal (in principe onveranderlijk) gestort voor de betaling van de successierechten. Hoewel het principe eenvoudig is, let u best op de structuur van een dergelijke verzekering. Er geldt namelijk een specifieke belastingheffing voor het levensverzekeringskapitaal.

U kunt ten slotte tijdens uw leven reeds goederen overdragen aan wie u lief is via een schenking van een gedeelte van uw roerende goederen. De schenkingsakte kan een onderhandse akte of een notariële akte zijn. Zijn de schenkingsrechten betaald (gewestelijke bevoegdheid – tarief tussen 3 en 7%), dan verdwijnen de geschonken goederen definitief uit uw vermogen. Bij uw overlijden zijn geen successierechten meer verschuldigd. Bij de schenking van een onroerend goed moet een notariële akte opgemaakt worden. Er zijn dan progressieve schenkingsrechten verschuldigd (tussen 3 en 40% naargelang de verwantschapsband en de waarde van het geschonken goed).

Mogelijkheid om voordelige tarieven toe te passen in geval van een erfenis/schenking van bedrijfsaandelen:

In het Brussels Hoofdstedelijk en Vlaams Gewest geldt voor de vererving van aandelen van een familiebedrijf een vast tarief van 3 à 7% indien aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan. Een schenking kan zelfs tegen 0%.

In het Waals Gewest geldt voor de vererving van aandelen van een familiebedrijf een vast tarief van 0% indien aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan.

Conclusie

Besteed voldoende aandacht aan de verkoop van uw bedrijf, maar in het algemeen ook aan uw financiële toekomst.

Informeer u na de verkoop van uw onderneming uitgebreid om uw vermogen zo goed mogelijk te structureren en beheren en, op termijn, de overdracht zoals gewenst te laten verlopen.