Alexis Bienvenu, Fund Manager La Financière de l’Echiquier

Goud is nog bijna nooit zo duur geweest: op 13 april steeg de koers tot boven de 2040 dollar, niet ver van de historische piek van 2063 dollar van 6 augustus 2020, een niveau waar we ook in maart 2022 dichtbij kwamen. We geven toe dat de 'reële' goudprijs, dat wil zeggen na correctie voor inflatie, nog ver verwijderd is van een record omdat de cumulatieve inflatie van de afgelopen drie jaar vrij hoog was. Maar toch, er is de laatste tijd duidelijk sprake van een stijgende lijn, vooral ten opzichte van het niveau van begin 2019, toen de koers onder de 1300 dollar lag. Dat is dus een stijging van meer dan 50%.

Goud is een slim edelmetaal; via de tactische of speculatieve posities van spelers op de financiële markten reageert goud op subtiele en anticiperende wijze op de monetaire omstandigheden. Achteraf zien we vaak dat het een voorbode was van crises of ingrijpende wijzigingen in het monetair beleid. Zo was goud in 2008 vlak voor de grote financiële crisis flink gestegen, toen de centrale banken de rente verhoogden. In 2011, toen het vorige record van meer dan 1800 dollar (veel meer in huidige dollars) werd bereikt, was het een doeltreffend afdekkingsinstrument op het moment dat de rating van Amerikaanse staatsobligaties werd verlaagd en de euro in een crisis belandde.

Dus wat voorspelt de huidige stijging? Laten we proberen ons oor te luister te leggen.

"Ik zie de reële rente dalen." Goud reageert gunstig op een negatieve reële rente, d.w.z. wanneer de inflatie hoger is dan de rente. We geven toe dat de boodschap onnauwkeurig is omdat er verschillende inflatiemaatstaven zijn, in verschillende landen, en er allerlei rentevoeten bestaan (kort, lang, actueel, verwacht, enz.). Maar over het geheel genomen zijn de factoren die hier een rol spelen duidelijk: het positieve verschil met de gemiddelde rente zou, als we goudprijs mogen geloven, groter worden als gevolg van het algemene inflatieniveau dat over enkele maanden in de Verenigde Staten wordt verwacht.

Dit kan betekenen dat de inflatie hoog blijft of zelfs stijgt, bij hetzelfde renteniveau, of dat de rente fors daalt, en vooral dat die daling sneller gaat dan de afname van de inflatie. De laatste hypothese krijgt nu de voorkeur van de markt. Sinds het faillissement van enkele banken in de Verenigde Staten in maart verwacht de markt dat de Federal Reserve (Fed) vanaf de tweede helft van 2023 de beleidsrente fors gaat verlagen. Dit wijst in wezen op een grote angst voor een recessie, wat overigens wordt bevestigd door de laatste notulen van de vergadering van de Fed, waarin deze hypothese centraal werd gesteld.

Misschien wil goud ons nog iets anders zeggen: "Ik zie de dollar dalen." Uitgedrukt in dollar kan de goudprijs de neiging hebben om te stijgen om zijn reële waarde te behouden als de dollar daalt. Dit is wat er nu gebeurt: ten opzichte van een mandje van wereldwijde valuta's verliest de dollar sinds het laatste kwartaal van 2022 terrein. De reden voor deze daling is de hypothese van de markt over het niveau van de beleidsrente, volgens welke de rente in de Verenigde Staten eerder en sterker zal dalen dan in de meeste andere regio's.

De consensusverwachting is bijvoorbeeld dat de rente in de eurozone in 2023 niet zal worden verlaagd, terwijl voor de Verenigde Staten meerdere renteverlagingen worden verwacht. Idem voor het Verenigd Koninkrijk en Japan, waar de markt zelfs neigt naar een renteverhoging. Wat China betreft, is het onwaarschijnlijk dat de rente zal worden verlaagd nu de bedrijvigheid weer op gang komt.

Laatst denkbare boodschap: "Ik zie een Amerikaanse schuldencrisis." Of het nu komt door de kwetsbaarheid van regionale banken of commercieel vastgoed, die beide onder druk staan van de renteverhogingen, of erger nog, door de politieke impasse rond het Amerikaanse schuldenplafond: het is niet onmogelijk dat er twijfels zullen ontstaan over de Amerikaanse kredietrating. De verlaging van de Amerikaanse rating op 5 augustus 2011 ligt ons nog vers in het geheugen: een donderslag bij heldere hemel die zich voordeed op een moment dat de vorige opmars van de goudprijs een piek bereikte. Sinds 2022 zien we dat het steeds duurder wordt om het risico op wanbetaling van de Verenigde Staten af te dekken.

Ook al lijkt een echt faillissement ondenkbaar omdat dat gelijk staat aan economische zelfmoord, kunnen de spanningen rond de stemming over de verhoging van het schuldenplafond de komende maanden nog toenemen. In 2011 rechtvaardigde het ratingbureau S&P de verlaging als volgt: "De ratingverlaging weerspiegelt onze mening dat de effectiviteit, stabiliteit en voorspelbaarheid van de politiek en de politieke instellingen zijn verzwakt." Zijn er overeenkomsten met de huidige situatie?

Laten we maar eens goed luisteren naar de waarschuwingen van onze trouwe vriend: de goudprijs. Gelukkig is er geen gebrek aan kwaliteitsactiva, al moet je ze wel eerst vinden en bereid zijn ervoor te betalen.