Adders onder het AI-gras

Ze zijn de lievelingen van de beurs. Niet alleen zijn de verwachtingen voor de techreuzen hoog gespannen, ze lijken de portefeuilles van ESG-fondsen ook groener te maken. Maar wordt de echte wereld er ook echt duurzamer van? En wat betekent de overconcentratie van techbedrijven voor het riskmanagement van beleggers?

Voorzichtigheid geboden

De opmars van AI is vanuit een beleggersoogpunt niet alleen een goed-nieuws-show. Het nadeel van deze dynamiek is dat de performance van (index) portefeuilles te afhankelijk wordt van een select clubje bedrijven. De index is geen afspiegeling meer van de markt. Zeven techreuzen, waaronder Facebook-eigenaar Meta, Google-eigenaar Alphabet, Microsoft, Apple en chipmaker Nvidia, domineren de indexen. Als er iets misgaat met een van die bedrijven dan heeft dat direct een groot effect op je portefeuille. Daarnaast wordt het voor actieve portefeuilles ook lastiger om te outperformen. Je kan het alleen beter doen dan de benchmark als je de techreuzen overweegt versus de index. Degene die in zijn portefeuillesamenstelling niet meegaat in die overconcentratie, is gedoemd om achter te blijven.

Kijk holistisch naar techbedrijven

Hoe kun je de risico’s verkleinen? Aanbieders van fondsen en asset owners kunnen zelf het concentratierisico beperken door de keuze van meer gediversificieerde benchmarks of door een maximum weging per holding te stellen. Ook is het van belang om holistisch naar de techreuzen te kijken. Een techbedrijf boekt misschien veelbelovende resultaten, maar als het op ESG gebied risico’s loopt, denk bijvoorbeeld aan privacy en datasecurity issues, kan je het bedrijf misschien beter mijden.

Net als een oliemaatschappij

Het AI-gras is dus niet zo groen als het lijkt. Niet alleen schuren AI-toepassingen en privacywetgeving ongemakkelijk langs elkaar. Ook de impact op het milieu is groot. Alleen al vanwege de elektriciteit die nodig is om 24/7 data van het web te scrapen. Toch hebben techbedrijven hoge ESG-scores. De reden van die goede score is dat technologiebedrijven - zeker vergeleken met een industrieel bedrijf - weinig afval produceren en zelf een kleine carbon footprint hebben. Ze zijn dan ook bovengemiddeld vertegenwoordigd in duurzame fondsen. ESG-fondsen belegden een paar jaar geleden misschien twintig procent in technologie en twintig procent in heel duurzame bedrijven. Nu is dat aandeel technologie wel dertig procent. Daardoor lijkt het of de portefeuilles duurzamer zijn geworden, maar dat is schone schijn. In de echte wereld is er niets veranderd. Integendeel zelfs. De bouwers van AI zelf hebben dan wel een relatief kleine CO2 footprint, het grootschalige gebruik van hun AI oplossingen verbruikt enorm veel stroom.

CIO Public Markets van Cardano, Hilde Veelaert: “Techbedrijven die aan de ontwikkeling van AI werken lijken in dat opzicht op oliemaatschappijen. Net als een oliemaatschappij maken ze iets waar anderen mee aan de slag gaan. De eigen uitstoot (scope 1) van een oliemaatschappij valt mee maar het gaat juist om het verbranden van fossiele brandstof door de klanten. Die scope 3 is bij AI enorm. Nu al komt drie procent van alle stroom die wereldwijd wordt gebruikt voor rekening van datacentra.

Het goede nieuws: met de toename van herwinbare energie en efficiëntere apparaten zal de scope 3 uitstoot afnemen. En aan het kleiner maken van de scope 3 van AI kunnen we allemaal een bijdrage leveren. Iedere organisatie gebruikt straks AI. Hoe kun je kunstmatige intelligentie groener maken? Selecteer efficiënte machine-learningmodellen die minder energie kosten. Zoek uit hoe je data is opgeslagen. Kies bijvoorbeeld voor een datacenter dat groene energie gebruikt. Het kan de carbon footprint van je AI-gedreven proje