Om de energietransitie te versnellen zullen we meer duurzame energie moeten opwekken. Een belangrijke aanjager daarvoor is ‘repowering, aldus Michiel van Beek en Sonja de Ruiter van Triodos Investment Management. Door oude windturbines te vervangen door nieuwe, efficiëntere systemen kan een bestaand windpark tot wel drie keer zoveel stroom opleveren. Bij repowering spelen ook energieopslag en slimme achter-de-meter oplossingen een belangrijke rol.

Na zo’n 25 jaar zitten veel van de Europese wind- en zonneparken aan het einde van hun economische levensduur. De windturbines of zonnepanelen zijn dan aan vernieuwing toe. Dat vergt grote investeringen, maar biedt ook kansen omdat er een flinke efficiencyslag valt te maken. Zo kunnen windparken door repowering aanzienlijk meer duurzame energie opwekken en zo bijdragen aan een versnelling van de energietransitie. ​

Met meer dan tien grote windparken in de portefeuille speelt Triodos Investment Management een belangrijke rol bij dit soort repowering-projecten, doorgaans in een joint venture met een lokale projectontwikkelaar. Herontwikkeling van bestaande locaties heeft een aantal voordelen boven het aanleggen van nieuwe parken, stelt Michiel van Beek, Senior Investment Manager bij Triodos Investment Management. ​ “Alle infrastructuur ligt er al. Met name het aanleggen van de aansluiting op het energienetwerk is doorgaans een forse kostenpost. Bovendien is er al een bestemmingplan en kun je in sommige gevallen zelfs op de oude fundering bouwen. Kortom, de kans op succes is groter.”

Repowering biedt impact en rendement

Van Beek legt uit dat dit soort projectontwikkeling meer impact en rendement oplevert dan wanneer er simpelweg een belang wordt genomen in een bestaand windpark. “We creëren met repowering daadwerkelijk iets nieuws. We maken iets mogelijk met onze investering: extra capaciteit die zorgt voor de opwekking van meer duurzame energie. Dat is tastbare impact.”

Daarbij leidt projectontwikkeling ook tot een beter rendement dan wanneer je tegen andere investeerders moet opbieden in een tender voor deelname in een bestaand windmolenpark. Van Beek. “De deelname gaat in zo’n geval namelijk naar de investeerder die genoegen neemt met het laagste rendement. Daar houden we ons verre van.” ​

Repowering heeft nog een voordeel, zegt Sonja de Ruiter, Head of Fund Management bij Triodos Investment Management: “Aangezien het om eigen parken gaat, kunnen we al in een vroeg stadium met de voorbereidingen beginnen, nog voordat de eerste spade de grond in gaat. Dat is verstandig activabeleid: je wacht niet tot het windpark aan het einde van de economische levensduur zit, maar kunt voor die tijd alvast stappen zetten. Aangezien het hier om langjarige processen gaat, is dat een enorm voordeel.”

Kleine ecologische voetafdruk

Repowering draait in eerste instantie om het verhogen van de productie in megawatt, met name dankzij de inzet van nieuwe turbines die technologisch een stuk verder zijn dan de oude. Daarnaast wordt ook gekeken naar andere verbeteringen, aldus De Ruiter. “We willen de ecologische voetprint zo klein mogelijk maken. Daarbij hoort ook het hergebruik van de materialen van de molens die je vervangt. Wat betreft de recycling van molenwieken moet de industrie nog flinke stappen zetten. Wij willen op dat vlak in de voorhoede zitten.”

In de Nederlandse provincie Zeeland zijn de windparken Neeltje Jans en Roompotsluis recent ‘gerepowered’. Voor twee andere windparken in dezelfde regio zijn inmiddels afspraken gemaakt met projectpartners E-Connection en Zeeuwind. Ook de capaciteit van het grote windpark Midlum in Duitsland zal binnenkort door middel van repowering verder worden vergroot. Van Beek verwacht dat de repowering van deze parken een verdubbeling van de opwekkingscapaciteit zal opleveren. Er is ook een grondig onderzoek uitgevoerd naar de impact van de herontwikkeling op de omringende ecologie, de waterveiligheid, het geluidsniveau, de externe veiligheid en het toerisme. “Een van de uitkomsten hiervan was dat de locatie van een van de nieuwe turbines moest worden gewijzigd om een broedkolonie vogels en de migratieroute van vleermuizen te beschermen.”

Batterijopslag versnelt energietransitie

Duurzame energiebronnen zoals wind en zon hebben in veel Europese landen een steeds groter aandeel in de totale energieproductie. Maar hun beschikbaarheid is niet op ieder moment gelijk. Wind en zon kunnen op piekmomenten teveel energie aan het net leveren, terwijl ze op andere momenten juist te weinig energie opleveren. Daarom is ook de aanpak van netcongestie een belangrijk speerpunt voor Triodos IM, stelt Van Beek. “Bij de uitrol van duurzame energie is dat nog vaak een remmende factor. Zo is de stabiliteit van de Europese energienetten een toenemend punt van zorg. Met name voor het bedrijfsleven zijn de gevolgen ernstig wanneer er kortstondig of zelfs structureel onvoldoende stroom beschikbaar is. De vraag naar elektriciteit neemt jaar op jaar toe, zeker met de aanstaande elektrificatie van onze economie en ons wagenpark.”

Investeren in het energienetwerk zelf is daarbij een voor de hand liggende oplossing, maar ook energieopslag speelt een cruciale rol bij het opvangen van de pieken en dalen in de energieproductie. Batterijen zijn daardoor niet meer weg te denken bij de (her)ontwikkeling van wind- en zonneparken. Naast het installeren van nieuwe windturbines of zonnepanelen is het realiseren van energieopslag dan ook een tweede belangrijke investeringsactiviteit voor Triodos Investment Management.

Slimme achter-de-meter oplossingen

Met een ‘achter de meter’ batterij-opslag kunnen ook bedrijven op hun eigen bedrijfsterrein zich verzekeren van stroomvoorziening. Daardoor worden ze minder afhankelijk van het energienet. Deze batterijen kunnen stroom van bijvoorbeeld de eigen zonnepanelen opslaan, zodat bedrijven piekperiodes in het energienet kunnen opvangen. In Groot-Brittannië en Ierland heeft Triodos Investment Management een joint venture met GridBeyond om dit soort batterijen bij bedrijven te installeren. “Batterijen maken de stroomvoorziening voor bedrijven en huishoudens stabieler. Daarnaast verbeteren ze de kwaliteit van de netspanning waardoor er minder storingen optreden”, stelt Van Beek.

Achter-de-meter oplossingen stoppen niet bij batterijen. Het gaat daarbij ook om het opwekken van stroom met zonnepanelen op bedrijfsdaken. Bedrijven kijken daarbij ook steeds vaker naar een slimmer verbruik van elektriciteit. Van Beek: “Bijvoorbeeld door hun productie af te stemmen op de beschikbaarheid van elektriciteit of door een vloot elektrische voertuigen op te laden buiten de drukke tijden op het net. Dat laatste kan met slimme laadpalen. Wij zijn momenteel betrokken bij diverse initiatieven om deze achter-de-meter oplossingen te integreren.”

Ook bij de herontwikkeling van windparken zijn creatieve oplossingen mogelijk. De Ruiter: “Door een combinatie van windmolens, zonnepanelen en baterijen neer te zetten kun je de beperkte netcapaciteit en ruimte beter benutten. Als het niet waait schijnt wellicht wel de zon en andersom. Wat we bij repowering-projecten ook doen is zoveel mogelijk inspelen op toekomstige ontwikkelingen. Een goede oplossing nu, wil niet zeggen dat het ook de juiste oplossing is voor morgen.”