De Amerikaanse Federal Reserve heeft opnieuw besloten om de rentetarieven niet te wijzigen. Op het eerste gezicht is er weinig veranderd, maar in termen van het wereldwijde monetaire systeem is de beslissing enorm belangrijk, zegt Julian Marx van Flossbach von Storch.

De Amerikaanse Federal Reserve (Fed) is opnieuw bijeengekomen en heeft voldaan aan de marktverwachtingen met betrekking tot haar belangrijkste rentebesluit. Concreet betekent dit dat de belangrijkste rentetarieven in de VS voorlopig ongewijzigd blijven en dat de Federal Funds Rate tussen de 4,25 en 4,5% blijft, waar deze sinds december 2024 is gebleven.

De redenen voor deze beslissing liggen voor de hand: aan de ene kant is er, als we in de achteruitkijkspiegel kijken, (nog steeds) geen dringende noodzaak om de belangrijkste rentetarieven te verlagen. Met 2,6% bleef de Amerikaanse kerninflatie (gemeten aan de hand van de prijsindex voor de persoonlijke consumptieve bestedingen (PCE)) in maart 2025 voor de 49e maand op rij boven de inflatiedoelstelling van 2%. Tegelijkertijd blijft de arbeidsmarkt er robuust uitzien, met een werkloosheidscijfer van 4,2%.

Op dit moment moet de daling van het Amerikaanse bruto binnenlands product (BBP) in het eerste kwartaal van 2025 niet overgeïnterpreteerd worden. Bedrijven en consumenten in de VS hebben in deze periode de import van goederen immers opgedreven in afwachting van mogelijke tarieven, en het wiskundige gevolg van de hogere import was een negatieve groei van het BBP. In dit opzicht is er (nog) geen onmiddellijke noodzaak om renteverlagingen te overwegen ten gunste van de tweede doelstelling van de Fed - volledige werkgelegenheid.

Niet alleen achteraf lijkt de afwachtende houding van de Fed plausibel. Vooruitkijkend zijn er momenteel geen glasheldere argumenten die een aanpassing van de belangrijkste rentetarieven absoluut noodzakelijk zouden hebben gemaakt. De onzekerheid blijft enorm. Fed-voorzitter Jerome Powell moet zijn centrale bank door een mist van eigen makelij loodsen. De grillige aankondigingen van de Amerikaanse president Donald Trump in april gingen veel verder dan het handelsbeleid en de gevolgen daarvan voor de inflatie. “Onafhankelijkheid maakt deel uit van de kernidentiteit van een centrale bank” (Joachim Nagel, president van de Deutsche Bundesbank)

Niets minder dan de onafhankelijkheid van de Fed stond onlangs ter discussie. “Het ontslag van Powell kan niet snel genoeg komen”, schreef Trump op 17 april 2025 op zijn Truth Social platform, waarmee hij zijn herhaalde oproepen tot renteverlagingen kracht bijzette. Hoewel de Amerikaanse president een paar dagen later terugkrabbelde, blijft er een bittere nasmaak. De recente recordhoge goudprijzen moeten ook tegen deze achtergrond worden gezien - als een eerste waarschuwingssignaal.

De mogelijke implicaties van een dergelijk debat over de onafhankelijkheid van de centrale bank zijn echter moeilijk te bevatten. In het verleden zijn er verhitte debatten geweest tussen fiscale en monetaire beleidsmakers. Zo kreeg de voormalige voorzitter van de Fed, Paul Volcker, die in het begin van de jaren tachtig de belangrijkste rentetarieven soms tot 20 procent verhoogde om de inflatie met dubbele cijfers te bestrijden, te maken met kritiek van de regering-Reagan.

Dus hoe moeten we omgaan met de laatste debatten? Terugkijkend op de geschiedenis zou een algemeen geformuleerde aanpak kunnen zijn om voorzichtig te zijn met het afleiden van concrete acties op basis van de huidige controverses (in ieder geval op dit moment).

Een groot vraagteken

Het is echter niet raadzaam om de huidige situatie te bagatelliseren. Met name vanuit het perspectief van buitenlandse investeerders rijst momenteel de vraag in hoeverre een mogelijk (langdurig) verlies van vertrouwen de status van de Amerikaanse dollar zou kunnen beïnvloeden. In dit verband zijn er veel redenen om aan te nemen dat de functie van de Amerikaanse dollar als wereldreservemunt niet van de ene op de andere dag op losse schroeven kan komen te staan. Eén voorbeeld is het feit dat de VS en de Amerikaanse dollar meer geïntegreerd zijn in het wereldwijde financiële systeem dan welke andere valuta ook.

Eind vorig jaar bezaten buitenlandse investeerders Amerikaanse activa ter waarde van ruim 60 biljoen dollar. In eerste instantie betekent dit dat maar heel weinig marktdeelnemers belang hebben bij een plotselinge daling van de waarde van de Amerikaanse dollar (of Amerikaanse dollaractiva) - een geruststellende factor, want deze hoge mate van integratie creëert een brede wereldwijde consensus over de waarde van de Amerikaanse dollar en kan daarom dienen als een stabiliserende factor.

Tegelijkertijd zou het natuurlijk ook naïef zijn om alleen op een dergelijke convergentie van belangen te vertrouwen. Twee dingen zijn duidelijk: ten eerste is de voorspelbaarheid van politieke besluitvormers in de VS de laatste tijd afgenomen. Niet alleen de rivaliteit met China (de op één na grootste economie ter wereld), die heeft geleid tot tarieven van meer dan 100 procent, geeft reden tot bezorgdheid. Ten tweede heeft de Amerikaanse dollar vanuit het perspectief van een eurobelegger tot nu toe slechts in beperkte mate gereageerd op de recente escapades. De euro wordt bijvoorbeeld nog steeds enkele procenten zwakker verhandeld dan op het hoogtepunt van de pandemie van het Coronavirus, minder dan vijf jaar geleden. Toen was één euro ruim USD 1,20 waard. Eventuele wisselkoersrisico's en -kansen zijn altijd moeilijk te kwantificeren. Het lijdt echter weinig twijfel dat de (politieke) risico's die inherent zijn aan de Amerikaanse dollar de afgelopen weken aanzienlijk zijn toegenomen.

Wat echt belangrijk is

In een omgeving waar presidentiële retoriek jegens de Fed vragen kan oproepen over haar onafhankelijkheid, verliest een “simpel” rentebesluit iets van zijn betekenis. Wat maakt het immers uit of de rente 25 basispunten hoger of lager is als er een potentieel verlies aan vertrouwen in het monetaire systeem is? Is de rentebeslissing dan van secundair belang in zo'n omgeving?

Het is soms een kwestie van perspectief of je het glas als half leeg of half vol ziet. Je zou immers ook kunnen zeggen dat het huidige rentebesluit juist waardevol is omdat de Fed onder politieke druk stond om de rente te verlagen. Die druk heeft ze weerstaan. Het besluit om de rente stabiel te houden laat zien dat de Fed vasthoudt aan haar data-afhankelijke benadering. Het is immers logisch om de rente voorlopig niet verder te verlagen, gezien de aanhoudend hoge inflatie, een met tussenpozen robuuste arbeidsmarkt en onzekere vooruitzichten.

Dit rentebesluit was dus zeker niet secundair - het heeft het vertrouwen in de onafhankelijkheid van de Fed versterkt.