Alexis Bienvenu, Beheerder, La Financière de l’Échiquier.
De dollar is sinds het begin van het jaar met 10% gedaald ten opzichte van een mandje van valuta's (DXY-index). Goud daarentegen is tezelfdertijd met 29% gestegen (in dollar, per 24 juli). Een ander alternatief voor de dollar, de bitcoin, steeg over dezelfde periode bijna even sterk als goud, en realiseert in 2 jaar tijd een indrukwekkende koersstijging van ruim 300%. Moeten we hieruit opmaken dat beleggers de dollar de rug toekeren? Hebben we te maken met een geldvlucht?
De verzwakking van de dollar is des te opmerkelijker daar de rentedynamiek de dollar juist zou moeten versterken. De Europese Centrale Bank (ECB) heeft zijn richtrente sinds juni 2024 namelijk met in totaal 200 basispunten verlaagd, terwijl de Federal Reserve (Fed) een verlaging van slechts 100 basispunten doorvoerde. De Amerikaanse richtrente is momenteel dan ook veel hoger dan die van de meeste grote centrale banken. De inflatie is weliswaar hoger in de Verenigde Staten, wat de dollar kwetsbaarder maakt. Zelfs gecorrigeerd voor inflatie blijven de reële rendementen in dollar echter beter dan in de meeste grote valuta's. En de Fed lijkt niet van plan te zijn de rente op korte termijn te verlagen, tot grote wanhoop van Trump. Kennelijk is de dollar zozeer uit de gratie geraakt dat zelfs een dergelijk renteverschil geen gewicht in de schaal legt.
Het rapport van de Congressional Budget Office komt met een mogelijke verklaring: de situatie van de Amerikaanse overheidsfinanciën verslechtert in rap tempo. Volgens dat rapport van maart 2025 zou de staatsschuld in 2055 uitkomen op 169% van het Amerikaanse bbp, doordat het begrotingstekort jaarlijks met liefst 6,3% oploopt. En bij deze prognose zijn de gevolgen van de 'One Big Beautiful Bill' nog niet eens verwerkt. Deze nieuwe wet van Trump zal het begrotingstekort naar verwachting verder opstuwen, aldus dezelfde instantie. Maar het is niet zozeer het absolute schuldniveau dat angst aanjaagt. Japan heeft een veel hogere staatsschuld. Wat vooral zorgen baart, is de rentelast die dit vormt voor de overheidsfinanciën. Volgens dezelfde bron zou deze last stijgen van 2,1% van het gemiddelde bbp van de afgelopen 50 jaar tot 5,4% over 30 jaar. Ofwel driekwart van het totale tekort dat wordt voorspeld voor 2055 (7,3%). Dat is meer dan het deel van de Amerikaanse begroting dat bestemd is voor defensie (2,9% in 2025) of de sociale zekerheid. Een groot deel van deze rente zou bovendien uitgekeerd worden aan buitenlandse investeerders, die éénderde van de Amerikaanse staatsobligaties in handen hebben. Een uitstroom die afbreuk zou doen aan het Amerikaanse binnenlands inkomen, en de hele economie zou verzwakken.
Bij dergelijke vooruitzichten is het logisch dat beleggers niet staan te springen om de dollar te kopen voor de lange termijn, en hun toevlucht zoeken tot alternatieven zoals de euro, de Zwitserse frank, goud of cryptomunten. De eurozone heeft over het algemeen weliswaar minder schulden, maar ook notoire kwetsbaarheden, zoals met name blijkt uit de druk op de Franse begroting. De Zwitserse frank is een veilige haven, maar het totale emissievolume is veel te gering om een sterke wereldwijde vraag op te vangen - zozeer dat de Zwitserse korte rente weer negatief is geworden. Goud is op zijn beurt weer bijzonder gewild bij grote institutionele beleggers, maar het edelmetaal leent zich nog altijd niet echt voor dagelijkse transacties. Cryptomunten zijn veel populairder, en lijken zich te onttrekken aan de schuldenproblematiek. Zijn het veilige havens bij uitstek?
Bitcoins zijn onafhankelijk van staatsschulden, tenminste voor zover ze toegestaan zijn door nationale wetgevingen, hetgeen hun succes voor een groot deel verklaart, maar dat geldt niet voor hybride cryptomunten, de zogenaamde 'stablecoins'. Laatstgenoemden, die worden uitgewisseld op platformen die functioneren op 'blockchains' zoals Ethereum en Solana, zijn aantrekkelijk dankzij de vaste wisselkoers die ze bieden tussen een traditionele munt en een cryptomunt. In het licht van hun toenemende succes hebben de Verenigde Staten onlangs een hele handige wet aangenomen: de GENIUS » Act (Guiding and Establishing National Innovation for US Stablecoins). Enerzijds bouwt de wet een stuk zekerheid in door transparantieverplichtingen in te voeren voor deze nieuwe, aan de dollar gekoppelde valuta's. Anderzijds eist ze dat deze valuta's volledig worden gedekt door de dollar. Bijgevolg komt elke aankoop van aan de dollar gekoppelde stablecoins, zoals de USD Coin of de tether, feitelijk neer op het kopen van dollars. Op deze manier komen beleggers die een alternatief zoeken toch uit bij de officiële valuta. Net als een draaikolk trekt de dollar perifere stromen naar zich toe. Geldvluchtelingen worden onvermijdelijk in de maalstroom meegesleurd, tenzij ze zich volledig aan het systeem onttrekken - en het risico lopen om elders kopje onder te gaan.
