Alexis Bienvenu, Beheerder, La Financière de l’Échiquier.
5 november 2025 was een opmerkelijke beursdag – de aandelen die tot dan het zwaarst geleden hadden onder de Amerikaanse invoerheffingen, lieten plots de rest van de markt achter zich. De verklaring daarvoor ligt voor de hand: die dag boog in Washington het Amerikaanse Hooggerechtshof zich over de wettigheid van een deel van de invoerheffingen die Donald Trump heeft opgelegd. En het Hof leek zich behoorlijk kritisch uit te laten over de standpunten van het Witte Huis, al moet gezegd dat een beslissing wellicht nog weken of zelfs maanden op zich zal laten wachten.
Op het eerste gezicht lagen de kaarten nochtans goed: zes van de negen rechters in het Hooggerechtshof worden als 'conservatief' gezien, van wie er drie door Trump zelf zijn benoemd tijdens zijn eerste ambtstermijn. Met zo'n comfortabele meerderheid ondervindt Trump doorgaans weinig tegenstand.
Het gebruik van de wet waarop Trump zich voor een deel van de heffingen beroept, de International Emergency Economic Powers Act (IEEPA), blijkt echter juridisch zo moeilijk te verdedigen dat zelfs een deel van de conservatieve rechters zich sceptisch toonde, waardoor het ernaar uitziet dat het eindoordeel in het nadeel van het Witte Huis zal zijn.
Echt verrassend zou dat eerlijk gezegd niet zijn. Reeds tweemaal, in eerste aanleg en vervolgens in beroep op federaal niveau, hebben Amerikaanse rechtbanken het gebruik van die wet om invoerheffingen op te leggen, als onwettig bestempeld. Op de argumentatie daarvoor viel weinig af te dingen: nieuwe belastingen heffen is in principe een exclusieve bevoegdheid van het Congres, niet van de president. Tegen dat argument, dat is gestoeld op de scheiding der machten, een fundamenteel principe van een moderne democratie, bracht de regering-Trump in dat de IEEPA toelaat om in noodgevallen uitzonderlijke maatregelen te nemen. Het Witte Huis hoopte het beroep op die uitzonderingswet te rechtvaardigen door te stellen dat het torenhoge Amerikaanse handelstekort en de instroom van Fentanyl een noodtoestand vormen. Die verdediging lijkt maar weinig indruk te hebben gemaakt op de rechters. Dat het handelstekort een noodtoestand zou vormen, valt namelijk moeilijk hard te maken als die toestand al decennialang aanhoudt zonder de Amerikaanse economie veel schade toe te brengen. De instroom van Fentanyl kan dan weer niet meteen worden afgeremd door China invoerheffingen op te leggen, maar wel door sterker in te zetten op douanecontroles en een doeltreffend volksgezondheidsbeleid.
Wat zullen de markten doen als het Hooggerechtshof, zoals het er nu naar uitziet, het gebruik van de IEEPA onwettig verklaart? Gaan ze onderuit omdat Trumps nederlaag de president wellicht in woede doet ontsteken? Of vieren ze daarentegen het einde van de heffingen, omdat ingevoerde producten goedkoper worden?
De rente zal waarschijnlijk omhooggaan, want het wegvallen van de extra belastinginkomsten maakt het gat in de begroting nog groter. En die hogere rente zal dan weer wegen op aandelen, behalve diegene die tot nu toe de zwaarste klappen kregen door de heffingen, te meer omdat de onzekerheid over het toekomstige handelsbeleid weer zal toenemen. Daar staat echter tegenover dat de Federal Reserve door het wegvallen van een bron van inflatie misschien opnieuw ruimte krijgt om de beleidsrente te verlagen, wat juist gunstig zou zijn voor risicovolle activa. Naar welke kant de balans uiteindelijk zal doorslaan, is moeilijk te voorspellen.
De situatie is bovendien niet zo zwart-wit. Zelfs als het Hooggerechtshof het gebruik van de IEEPA voor het opleggen van invoerheffingen minstens deels onwettig verklaart, verhindert dat wellicht niet dat andere specifieke wetten worden ingezet om hetzelfde doel te bereiken, opnieuw zonder het Congres te raadplegen. Het Witte Huis heeft namelijk al een hele reeks van wetten ingeroepen om gerichte invoerheffingen af te kondigen, waar vooralsnog geen protest tegen is gerezen – met name artikels uit de Trade Expansion Act en de Trade Act. Die zijn echter minder eenvoudig in te zetten: sommige kunnen pas worden ingeroepen na voorafgaand onderzoek, andere beperken de hoogte of duur van de opgelegde heffingen. 'Plan B' zou dus omslachtiger en beperkter zijn, en Trump beletten om ongehinderd zijn zin door te drijven. De opperrechters van het land kunnen met andere woorden het trumpisme een uppercut bezorgen – en punten scoren in de strijd om het hoogste gezag.
