Bijdrage door Christofer Govaerts, Senior strategist Nagelmackers
Economisten hebben een uitgebreide mening over de voor-en nadelen van het Amerikaans “laissez-faire, laissez passer” model en het meer gematigde Europese consensus model (Rheinland). Beide hebben hun pros en cons over verschillende fases van de conjunctuurcyclus. Een meer moderne analyse van tewerkstelling en werkloosheid is genaamd naar een term uit de fysica/dynamica: Hysteresis. Kort samengevat houdt dit in dat bepaalde arbeidsmarkt systemen afhankelijk zijn van belangrijke institutionele factoren om hun job groei en vernietiging te verklaren. In Europa bv hebben we aanzienlijk hoge kosten met betrekking tot aanwerving en ontslag waardoor de tewerkstelling cijfers door de band minder volatiel zijn dan in de VS. Dit is een belangrijk gegeven in het vervolg van dit relaas.
Evolutie nieuwe wekelijkse aanvragen werkloosheid: VS
Donderdag jongstleden kreeg de VS arbeidsmarkt een tweede wekelijkse granaatinslag te verwerken. Het momentum waarbij banen vernietigd worden over de afgelopen 2 weken is ongezien. Op de top van de crisis van 2008/09 lag het wekelijks tempo van deze werkloosheidsaanvragen op +/- 700,000. Drie weken terug gingen we van een wekelijks historisch laag tempo van 200,000 naar 280,000. Twee weken terug namen we een sprong naar 3,28 miljoen, vorige week naar 6,65 miljoen. Het betekent dat de VS in nauwelijks 2 weken tijd een aantal jobs heeft vernietigd analoog aan meer dan in 1 kwartaal in 2008. Daarenboven, dit is niet enkel een arbeidsmarkt drama, het gaat hier meer dan ooit ook over leven en dood. Wanneer je namelijk geen job meer hebt, en je ook niet afdoende privé verzekerd bent (medisch), dan is de gemiddelde Amerikaan vandaag geconfronteerd met een uitermate grimmige keuze: persoonlijk bankroet of overlijden.
In een eerste reactie zei vice president Pence dat dit een tijdelijk fenomeen zou zijn. Laat ons hopen dat hij het bij het rechte eind heeft hoewel ik twijfels koester bij het aanschouwen van bovenstaande grafiek. En hopen dat de werkloosheidsgraad niet zakt op “natuurlijke” wijze, dwz mensen die de komende dagen en weken permanent verdwijnen op de arbeidsmarkt.
Een tweede blik op het economisch herstel alfabet: V, W, U, L
Vorge week hebben we al een tip van de sluier opgelicht mbt de economische vooruitzichten. Hierbij heb ik u tevens de concepten uitgelegd van V, W, U en L. Terugblikkend op de VS arbeidsmarkt evoluties vermoed ik niet dat V aan de orde is, zelfs niet indien ik mijn meest roze Elton John bril opzet. Trouwens, bij de laatste grote financiële klap was dit tevens niet aan de orde, noch beursgewijs noch economisch gewijs.
Koers S&P 500 index
Van piek tot bodem duurde de rit gedurende de financiële crisis in de VS ongeveer 1 jaar (maart 08-maart 09). De beurs toen had ongeveer 4 jaar nodig om terug zijn laatste piek te bereiken (2013). Dus dat is niet echt een V. End at gold voor de VS zonder pandemie zorgen aan haar hoofd, en dit gold tevens in de verste verte niet voor het herstel buiten de VS (bv herstel Europa).
Ook wanneer we naar conjunctuur herstel en cycli kijken, zijn enige extra commentaren van belang. De laatste VS economische expansie heeft historisch gezien een zeer lang tijdsverloop gekend (>120 maanden). Maar dit herstel na de grote crisis was eigenlijk ook “zwak” naar gemiddelde Amerikaanse standaarden in een historisch perspectief. De trend na WOII is trouwens continu dalend, dwz, dat elke opgaande cyclus gestaag zwakker werd na elke recessie.
De optimisten vandaag grijpen terug naar het adagium “deze keer is het anders” in de goede zin van het woord. En inderdaad, er is wereldwijd aanzienlijk wat artellerie opgesteld (monetair-budgettair) om ook deze crisis succesvol te lijf te gaan. Ik verkies nog steeds echter een gezonde dosis realisme want we gaan ditmaal elke hulp kunnen gebruiken, zeker wanneer je naar de VS arbeidsmarkt kijkt. Dus ik houd het voorlopig op U en vingers gekruisd dat we niet in een L-scenario verzeild raken.
