Door Thomas Planell, Beheerder-analist bij DNCA
De economische activiteit in Frankrijk toonde in het vierde kwartaal uiteindelijk meer veerkracht dan verwacht. Ondanks een tweede lockdown zet de verwerkende sector zijn herstel door: de industrie wist zich aan de gezondheidsomstandigheden aan te passen. Hoewel het restaurant- en hotelwezen nog steeds in het slop zit (40 % onder de niveaus van voor de crisis), bleek het verbruik van de gezinnen opvallend elastisch op het moment dat de beperkingen werden opgeheven voor de eindejaarsfeesten.
 Thomas Planell |
Dit gezegd zijnde is het niet zozeer het goede vormpeil van de economie tijdens het vierde kwartaal, maar veeleer de onzekerheid voor de komende maanden die de beleggers bezighoudt. In Frankrijk zou de avondklok de groei tijdens het eerste kwartaal met 1 % kunnen afromen en wordt er angstig getwijfeld aan het bbp-groeiscenario van 6 % in 2021 in geval van een derde lockdown. Het risico wordt des te groter nu de logistieke struikelblokken bij de verdeling van de vaccins talrijker zijn dan verhoopt. Bovendien dreigt de opmars van de Zuid-Afrikaanse en Britse varianten de verwachtingen rond de haalbare groepsimmuniteit onderuit te halen.
In de Verenigde Staten zou die tegen mei slechts 38 % van de bevolking kunnen bereiken, terwijl het vereiste niveau om de besmettingen uit te roeien ergens tussen de 55 en 82 % ligt. Dat die schatting zo ruim is ondanks de ontwikkeling van de vaccins, bewijst hoe moeilijk het is om ons een beeld te vormen van een post-coronawereld. Deze bewustwording verklaart voor een deel dat het gevoel van euforie op de markten afbrokkelt, met de Amerikaanse indexen als opvallende slachtoffers. De manier waarop de financiële activa reageerden op dit risico was nochtans contradictorisch.
In Azië en in de Verenigde Staten daalden de op staatsobligaties geëiste rendementen niet. Goud bood geen bescherming aan de portefeuilles. De spanningen op de interbankenmarkten in China werkten de nervositeit in de hand, hoewel de PBOC de gewoonte heeft om haar liquiditeitsinjecties terug te schroeven in de aanloop naar het Chinese Nieuwjaar. Tot algemene verrassing was het de kater die individuele Amerikaanse beleggers de grote institutionele hedge funds bezorgden rond hun meest courante shortposities, die de belangrijkste oorzaak was van de opstoot van volatiliteit.
Centraal in de strategieën van deze institutionele shortsellers staat wat door Carson Block, de beroemdste onder hen en oprichter van “Muddy Waters ”, het domino-effect wordt genoemd: het treedt op wanneer het blootleggen van een enkele onregelmatigheid volstaat om de markt te overtuigen alle activiteiten van het bedrijf, van de geloofwaardigheid van haar boekhouding tot de integriteit van de managers, in vraag te stellen, om het aandeel te doen kelderen en om de winsten op te drijven van shortsellers, die steeds talrijker meestappen in de raid. Maar deze kettingreactie werkt als een tweesnijdend zwaard.
Dankzij de liquiditeitsinjecties van economische herstelplannen, de hefboomeffecten en de transactiekosten in de buurt van die van de professionals, wisten individuele Amerikaanse beleggers via gemeenschappelijke platformen heuse aankoopraids te organiseren tegen de meest consensuele posities van de hefboomfondsen. Door de explosie met drie cijfers van bepaalde aandelen, keerde het domino-effect zich tegen de shortsellingfondsen. Om de veiligheidsmarges te herstellen en het risico terug te dringen van de verbintenissen met potentieel onbeperkte verliezen, werden de verkoopposities opgeheven, wat de koersen nog verder de hoogte injoeg. Dit fenomeen, dat bekend staat onder de naam “short squeeze”, lag aan de basis van een van de meest brutale bewegingen ooit waargenomen.
Vorige woensdag werden op Wall Street meer dan 23 miljard aandelen verhandeld, veel meer dan het vorige record bij de crash van oktober 2008, terwijl enkele dagen tevoren de herkapitalisering van Melvin Capital deed terugdenken aan de sombere dagen van de Grote financiële crisis of de ondergang van het fonds LTCM. Het zou vanwege de betrokkenen onkies zijn om de instroom van liquiditeiten te hekelen … want zoals Bossuet ooit schreef: “God lacht om mensen die klagen over de gevolgen terwijl ze de oorzaken koesteren.”
