Uw partner neemt een bijzondere plaats in uw leven in en dat mag op deze speciale dag, Valentijn, gevierd worden. U wilt hem of haar misschien verrassen met een extra kus of hem of haar een kaartje of een tegoedbon voor een restaurant- of wellnessbezoek cadeau doen …

Maar hebt u er al aan gedacht om ervoor te zorgen dat hij of zij financieel en juridisch goed beschermd is?

Er zijn verschillende manieren waarop uw relatie georganiseerd kan zijn.

U kunt gehuwd, dan wel wettelijk of puur feitelijk samenwonend zijn.

Aan ieder statuut zijn een aantal gevolgen verbonden die erg kunnen verschillen, zeker in geval van overlijden.

Het statuut van wettelijke samenwoners is een hybride vorm tussen dat van gehuwden en feitelijke samenwoners in. Wettelijke samenwoners hebben een verklaring van wettelijke samenwoning afgelegd voor de ambtenaar van de burgerlijke stand van hun gemeente.

Fiscaliteit

Op fiscaal vlak worden wettelijke samenwoners gelijkgesteld aan getrouwde personen. Ze vullen dus een gezamenlijke belastingaangifte in, maar de inkomsten en belastingen worden afzonderlijk berekend.

Ze kunnen gebruikmaken van het huwelijksquotiënt. Dat betekent dat indien een van beide partners erg lage (of geen) beroepsinkomsten heeft, de fiscus hem een fictief deel van de beroepsinkomsten van de andere partner toebedeelt.

Ze kunnen hun meewerkende partner een verloning toekennen.

Ze kunnen hun ex-partner een alimentatie storten die 80% fiscaal aftrekbaar is.

Feitelijke samenwoners vullen elk afzonderlijk hun belastingaangifte in. Ze worden als alleenstaanden behandeld.

Pensioen

Op zich heeft het samenwonen – of dat nu feitelijk of wettelijk is – geen invloed op het pensioen. Personen die samenwonen krijgen op het moment van hun pensioen elk hun alleenstaandenpensioen opgebouwd op basis van hun eigen loopbaan. Wettelijke samenwoners hebben geen recht op een overlevingspensioen.

Getrouwde koppels kunnen aanspraak maken op een gezinspensioen. De langstlevende echtgenoot heeft onder bepaalde voorwaarden recht op een overlevingspensioen of een overgangsuitkering.

Erfenis

De langstlevende huwelijkspartner erft altijd een deel van de nalatenschap. Hoe zijn/haar erfrecht eruit ziet, kunt u lezen in onze flyer.

Als langstlevende wettelijk samenwonende partner erft u automatisch het vruchtgebruik van de gezinswoning en de inboedel. Die bescherming is relatief: dat recht kan via een testament, dus zelfs zonder uw medeweten, ontnomen worden. Een wettelijke samenwoner kan dus makkelijk onterfd worden, in tegenstelling tot de huwelijkspartner, die als reservatair erfgenaam beschermd wordt.

Het is anderzijds ook mogelijk om meer te geven dan het vruchtgebruik op de gezinswoning en de inboedel door een testament op te maken ten gunste van uw samenwonende partner. U moet daarbij uiteraard de reserve van uw kinderen intact laten. Hun reserve is gelijk aan de helft van uw vermogen, ongeacht het aantal kinderen.

Bent u enkel feitelijk samenwonend, dan erft uw partner bij uw overlijden niets. Verkeert u in die situatie en wilt u bepaalde rechten of vermogensbestanddelen aan elkaar toebedelen, dan moet u daartoe actie ondernemen. Dat kan bijvoorbeeld door een testament af te sluiten.

Echtparen en wettelijke samenwoners genieten op het vlak van de erfbelasting in de drie gewesten de meest voordelige tarieven.

Enkel in Vlaanderen kunnen de meer dan één jaar feitelijk samenwonende partners ook van elkaar erven aan die voordelige tarieven.

In de drie gewesten is er een vrijstelling van erfbelasting van de gezinswoning voor de huwelijkspartner of wettelijk samenwonende partner.

In het Vlaams Gewest wordt deze vrijstelling zelfs uitgebreid naar de meer dan drie jaar feitelijk samenwonende partner.

En wat als u en/of uw partner omwille van gezondheidsredenen op het ogenblik van overlijden niet meer thuis woont maar in een rust-of verzorgingsinstelling verblijft? Gelukkig blijft de vrijstelling voor de gezinswoning ook dan gelden!