Geschreven door Enguerrand Artaz, fondsmanager La Financière de l'Echiquier.

12,4%. Zoveel bedraagt het verschil in rendement tussen de belangrijkste index van de Amerikaanse beurs, de S&P 500, en zijn Europese tegenhanger, de Euro Stoxx 50, sinds de Amerikaanse markt op 23 maart zijn dieptepunt bereikte. Gemeten sinds begin dit jaar is de kloof ongeveer even groot: Amerikaanse aandelen doen het 12% beter dan Europese (-11,3% voor de S&P 500 en -23,3% voor de Euro Stoxx 50).

Dat cijfer schetst wel een enigszins vertekend beeld, want het rendement van de S&P 500 is vooral te danken aan enkele zwaargewichten, in het bijzonder de technologiereuzen (de welbekende 'GAFAM's'), die meer dan 21% van de index uitmaken. En sinds begin 2020 zijn de GAFAM's al met 13,4% gestegen! Dergelijke mastodonten zijn er in Europa uiteraard niet.

Toch verklaart dat niet alles: de GAFAM's hebben het leeuwendeel van hun outperformance in het eerste deel van het jaar gerealiseerd. Tijdens de herstelfase sinds het dieptepunt in maart deden de internetreuzen het nog wel beter dan de bredere S&P 500, maar het verschil was gering (+31,4%, tegenover +27,4% sinds 23 maart). Dat Europa de afgelopen anderhalve maand is achtergebleven, kan dus niet alleen worden toegeschreven aan het 'GAFAM-effect'. Structuurverschillen tussen beide markten, met name wat betreft de sectoren, kunnen eveneens meespelen, maar bieden opnieuw slechts een gedeeltelijke verklaring.

Een derde oorzaak moeten we eerder in politieke, macro-economische en monetaire hoek zoeken. Aan beide zijden van de Atlantische Oceaan werden gigantische steunmaatregelen ingezet om de COVID-19-crisis te bestrijden. Maar terwijl die beslissingen er aan Amerikaanse kant zeer snel en zonder veel discussie kwamen, hadden ze in Europa meer voeten in de aarde.

Zo blokkeerden enkele landen, aangevoerd door Nederland, aanvankelijk de activering van het Europese Stabiliteitsmechanisme. Tot op vandaag is het onduidelijk wat de gecoördineerde herstelplannen precies zullen inhouden. Europees commissaris voor Economie Paolo Gentiloni heeft gezegd dat de Europese Commissie de staats- en regeringsleiders een uitgewerkte strategie zal voorleggen, maar daarvoor is het wachten tot juni.

Ook op monetair vlak zijn er verschillen. Terwijl de Fed meermaals met een 'bazooka' heeft uitgepakt, soms misschien zelfs wat overhaast, is de ECB na haar officiële vergaderingen vaak onder de verwachtingen gebleven. Die slechte beurt werd dan meestal rechtgezet via toespraken en aankondigingen buiten de vaste kalender om. Na de vergadering van 30 april maakte Christine Lagarde bijvoorbeeld zowel qua vorm als qua inhoud een niet erg overtuigende indruk – ze straalde weinig vertrouwen uit en de maatregelen vielen voor beleggers te licht uit.

Daar komt nog bij dat het Duitse Grondwettelijke Hof vorig week een explosief arrest heeft geveld. Na een klacht van enkele eurosceptici heeft het Hof in Karlsruhe de ECB immers gevraagd om aan te tonen dat haar obligatieaankoopprogramma – PSPP – wel in verhouding staat tot het economische risico. Achter die vraag schuilt de wens om na te gaan of de ECB haar mandaat niet heeft overschreden door de Europese economie te overfinancieren.

Tegelijk heeft het Duitse Grondwettelijke Hof ermee gedreigd nieuwe obligatieaankopen door de Bundesbank te blokkeren.

De zaak dient vooral binnenlandse politieke doeleinden en betreft de in 2015 gestarte aankoopprogramma's en niet het recent in het kader van COVID-19 geïntroduceerde PEPP, maar stelt de Europese cohesie niettemin in een slecht daglicht. Bovendien kan de beslissing van de ECB om tijdens haar jongste vergadering niets nieuws aan te kondigen, op twee manieren uitpakken: misschien is het een voorzichtige zet en houdt ze zo de handen vrij om haar reactie af te stemmen op de reële impact van de crisis op de economie, maar even goed valt te vrezen dat de bank teveel achterstand oploopt bij het ondersteunen van het Europese herstel.

Het oude continent heeft het afgelopen decennium veel nadeel ondervonden, zowel economisch als op de beurs, van zijn politieke onenigheid, gebrek aan coördinatie, immobilisme, laattijdige reacties en zelfs fouten in het monetaire beleid, zeker in vergelijking met hoe het er in de VS aan toe is gegaan. De afgelopen weken heeft Europa laten zien dat het korter op de bal kan spelen, maar er blijft bezorgdheid dat het qua bestuurlijke slagkracht nog altijd achterblijft. Het zou een goede zaak als die twijfel zo snel mogelijk uit de wereld wordt geholpen.

Alle vermelde rendementen zijn in lokale valuta's, met dividenden herbelegd en per 06/05/2020.

De verstrekte informatie is het resultaat van intern onderzoek op basis van de beste bronnen die wij in ons bezit hebben en van openbare informatie. Het is geen beleggingsadvies. La Financière de l'Échiquier wijst alle aansprakelijkheid af met betrekking tot de relevantie of de realisatie van haar prognoses.