Auteur: Alexis Bienvenu, Beheerder

Afgelopen week vergaderde eerst de Federal Reserve en daarna de ECB. Het verschil tussen twee van 's werelds belangrijkste centrale banken was immens, en dat is ook beleggers niet ontgaan. Na de bijeenkomst van de Fed eindigden de markten de dag met een stevige winst. Na die van de ECB sloten ze af met een fors verlies ... vooral in Europa.

Toch kondigde de Fed niets nieuws aan en de ECB juist wel! De Fed had op 9 april echter al ongeziene maatregelen aangekondigd, in het bijzonder het voornemen om ook speculatieve obligaties op te kopen en het plan om aanzienlijke leningen te verstrekken aan uiteenlopende soorten instellingen (bedrijven, deelstaten, lokale besturen e.d.). Daarop was de aandelenmarkt sterk gestegen. Beleggers verwachtten dus niets nieuws, alleen de bevestiging – die ze ook kregen – dat het programma van de Fed onbeperkt is in tijd en omvang.

Het enige wat voor lichte teleurstelling zou kunnen zorgen, is dat voorzitter Jerome Powell heeft benadrukt dat de leningen geen subsidies zijn en moeten worden terugbetaald. Dat lijkt evident, maar tussen de regels door maakt de Fed daarmee duidelijk dat zij niet van plan is om 'helikoptergeld' uit te strooien, wat zoveel wil zeggen als geld creëren en blijvend in omloop brengen. Zonder het zo te noemen is dat echter precies wat ze al doet door onbeperkt de obligaties van de federale overheid op te kopen, waardoor die ongeremd en vrijwel kosteloos schulden kan maken.

Maar in principe zal de Amerikaanse overheid die obligaties wel degelijk moeten aflossen. Alleen kan ze dat doen door nieuwe schulden uit te geven, die de Fed weer kan opkopen, enzovoort zolang de Fed het spel meespeelt ... wat erop neerkomt dat ze nooit écht worden afgelost.

De Europese Centrale Bank heeft op haar beurt een verbetering van de kredietvoorwaarden voor banken aangekondigd in het kader van het TLTRO-programma, dat de kredietverlening moet aanzwengelen. In bepaalde gevallen zullen banken kunnen lenen tegen een negatieve rente tot -1%, wat wil zeggen dat ze geld kunnen verdienen louter door leningen aan te gaan bij de ECB om krediet te verstrekken aan de economische spelers. Voor het overige had ze echter weinig ingrijpende maatregelen in petto. De ECB gaf vooral te kennen dat ze niet heeft overwogen om obligaties met een 'speculatieve' rating op te kopen, wat de Fed toch wel doet.

Toegegeven, haar mandaat helpt de ECB niet om even snel en doortastend op te treden als de Fed. Dat is beperkt tot het nastreven van een inflatie op middellange termijn dicht bij (maar onder) de 2%, terwijl de Fed ook de opdracht heeft om te streven naar volledige werkgelegenheid en dus te voorkomen dat gezonde bedrijven failliet gaan doordat ze zich niet kunnen herfinancieren.

Om te kunnen ingrijpen, moet de ECB zich dus baseren op het gevaar voor deflatie en de stabiliteit van de eurozone, terwijl de Fed meer bewegingsvrijheid heeft. Het eindresultaat kan hetzelfde zijn, want hoge werkloosheid kan deflatie veroorzaken. Dat is echter niet automatisch het geval: werkloosheid kan ook samengaan met inflatie, kijk maar naar de jaren 1970.

Bovendien vreet die complexe argumentering aan de efficiëntie van een ingreep. Dat zagen we ook na de crisis van 2008: die vond haar oorsprong in de Verenigde Staten, maar trof uiteindelijk Europa het hardst. Het totale bbp – en de werkloosheid – bereikten daar een stuk later dan in de VS weer het niveau van voor 2008.

Het herstel van de Amerikaanse economie sinds 2008 is uiteraard niet volledig op het conto van de Fed te schrijven, maar de centrale bank heeft er wel een bijdrage aan geleverd. Door de Europese koudwatervrees dreigt dat scenario zich ook nu weer voor te doen.

We mogen de ECB echter ook niet zonder meer afschrijven. Zij heeft al meermaals laten zien dat ze kan reageren. In juli 2012 hield Mario Draghi de eurozone bij elkaar. De ECB is ook, weliswaar na de Japanse nationale bank maar ruim vóór de Fed, begonnen met bedrijfsobligaties op te kopen. En tot slot is haar balans in verhouding tot het bbp van de eurozone groter dan die van de Fed.

Laten we er dus maar van uitgaan dat de ECB de juiste manier zal vinden om de eurozone te ondersteunen. Daarvoor moet ze wel de interne onenigheid kunnen bedwingen. En het zal langer duren dan bij de Fed. Jammer genoeg blijken de clichés ditmaal te kloppen, met een weifelend Europa tegenover een voluntaristische Federal Reserve … Derrick tegenover Dirty Harry.

De verstrekte informatie is het resultaat van intern onderzoek op basis van de beste bronnen die wij in ons bezit hebben en van openbare informatie. Dit vormt geen beleggingsadvies. La Financière de l'Échiquier wijst alle aansprakelijkheid af met betrekking tot de relevantie of de realisatie van haar prognoses.