Er lijkt geen dag voorbij te gaan zonder dat een nieuwe crisis de kop opsteekt in China. Schroders heeft de prognose voor de groei van de Chinese economie voor het derde kwartaal al naar beneden bijgesteld, maar het slechte nieuws blijft maar komen. De vastgoedmarkt schudt op zijn grondvesten door Evergrande, en nu is er ook een nieuwe crisis in de energiesector. In grote delen van het land valt de stroom uit, schrijft David Rees, senior Emerging Markets econoom bij Schroders.
Het lokt reacties uit van de Chinese beleidsmakers, waaronder een aanpassing van de gereguleerde tarieven. Daardoor kunnen de hogere kosten aan de consumenten worden doorberekend. In de meeste provincies van China is er momenteel sprake van een of andere vorm van stroomrantsoenering. Veel van de getroffen provincies zijn belangrijke centra van industriële activiteit. Rees schat in dat de getroffen provincies in 2020 ongeveer 75% van China's bbp genereerden en 85% van de export.
Waarom heeft China te kampen met energietekorten?
China is een netto-importeur van energie. De tekorten kunnen vooral worden teruggevoerd op China's grote afhankelijkheid van steenkool. Het land is nog steeds voor 60% van de elektriciteitsopwekking afhankelijk van steenkool. Het sterke herstel in China's industriële sector jaagt de vraag naar energie aan. De binnenlandse producenten kunnen de vraag niet aan, onder meer omdat milieumaatregelen de mijnactiviteit hebben afgeremd.
Een moeizame politieke relatie met Australië heeft de import van steenkool uit dat land gestopt. De prijs van steenkool is intussen sterk gestegen. De Chinese elektriciteitsbedrijven mochten de hogere kosten niet doorberekenen en wilden niet met verlies stroom leveren. Daarom hebben zij de elektriciteitsvoorziening teruggeschroefd. Wat ook een rol speelt is dat de emissies in sommige provincies al boven de normen van de overheid lagen.
Bron: Bloomberg, 29 september 2021
In kortere tijd is er meer te doen
De oplossing voor dit alles lijkt eenvoudig. De emissiedoelstellingen versoepelen en de steenkoolproductie stimuleren. En dan de keuze, ofwel hogere prijzen doorberekenen aan de consument, ofwel energiebedrijven subsidiëren. Een aantal van deze maatregelen zit in de pijplijn. Maar deze maatregelen zullen politiek gevoelig liggen in de aanloop naar de COP26 in november. De wereld verwacht van China dat het zijn toezeggingen inzake klimaatverandering nakomt.
Olympisch vuur voor een blauwe lucht
China heeft zich tot doel gesteld tegen 2060 een netto-emissie van nul te bereiken. Dat is tien jaar later dan andere grote economieën. Vanaf zijn piek in 2030 moet China dan in een veel kortere periode de emissie reduceren. China wil in 30 jaar van een piekuitstoot naar netto nul, tegenover 45 jaar voor de VS en 60 jaar voor de EU. Beijing wil waarschijnlijk ook een strakblauwe lucht in de aanloop naar de Olympische Winterspelen in februari, zoals ook is gebeurd in de aanloop naar de zomerspelen in 2008.
Meer landen kampen met de hoge steenkoolprijzen
China is niet het enige land dat onder druk komt te staan door de hogere steenkoolprijzen en strengere emissiedoelstellingen. Landen zoals Japan, Zuid-Korea, Taiwan en Vietnam, zijn relatief afhankelijk van steenkool om stroom op te wekken. Hogere steenkoolprijzen zullen dan ook waarschijnlijk gevolgen hebben voor de productie van goederen die voor de rest van de wereld zijn bestemd. De energiecrisis is de zoveelste tegenwind die de aandelenmarkten wereldwijd parten spelen. Dit alles maakt de uitdaging voor de centrale bankiers alleen maar groter.
