Navbar logo new
abrdn: Economische ‘long covid’ scheelt 3 procent BBP
Calendar02 Dec 2021
Thema: Macro

Bestaat er zoiets als ‘long covid’ voor de economie? abrdn denkt van wel. De gevolgen van de covid-pandemie laten zich nog lang voelen en zijn goed voor een productieverlies van rond de 3 procent van het mondiale BBP. Dat zegt Luke Bartholomew, senior econoom bij abrdn in de outlook van de vermogensbeheerder over 2022. abrdn roept overheden en centrale banken op om actie te ondernemen om de littekens te verzachten.

Dankzij inspanningen van de centrale banken wereldwijd is de coronapandemie niet uitgelopen op een financiële- of liquiditeitscrisis. Dat lag anders bij de financiële crisis van 2008: deze veroorzaakte aanzienlijke langetermijnschade. De wereldeconomie ligt nog steeds 35 procent onder de verwachte groeitrend van vóór die crisis, waardoor de impact voor landen en bedrijven nog steeds voelbaar is. Na pandemieën in het verleden, zoals de pest en de Spaanse griep, stegen de kosten van arbeid door het gebrek aan arbeidskrachten en volgden grote populistische bewegingen.

Productiviteit omhoog?

Economische schokken leiden niet altijd alleen maar tot negatieve resultaten. Ze zorgen er ook vaak voor dat individuen en bedrijven net dat duwtje krijgen om ingesleten oude patronen los te laten en over te gaan op een manier van werken die optimaler en dus productiever is. Zo kan online thuiswerken bijvoorbeeld efficiëntieverbeteringen met zich meebrengen. Dit gaat ook op voor productie- en consumptiepatronen: de hausse aan thuisentertainment en het thuis laten bezorgen van maaltijden versterkt deze sectoren, al staat daar tegenover dat bioscopen en restaurants misschien niet meer terugkomen op het niveau van vóór de pandemie.

De gerichte investeringen die tot de baanbrekende ontwikkeling van mRNA-vaccins hebben geleid, kunnen een voorbode zijn van medische innovaties en de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen en vaccins in de (nabije) toekomst.

Deze positieve ontwikkelingen compenseren echter niet bij voorbaat de problemen waarmee de aanbodzijde van de wereldeconomie te maken heeft door de lockdowns en de ontwrichting in de toeleveringsketens.

Schade voor de arbeidsmarkt

Zo laten recessies sporen achter op de arbeidsmarkt. Perioden van hoge werkloosheid leiden ertoe dat de beroepsbevolking vaardigheden verliest, het contact met de arbeidsmarkt minder wordt en dat mensen werk aannemen waarvoor ze eigenlijk niet geschikt zijn. Dit beïnvloedt het aanbod van arbeid en de efficiëntie van de arbeidsmarkt.

Door covid en de sluiting van scholen is een enorm aantal onderwijsuren verloren gegaan. Jongere kinderen lopen hun achterstand waarschijnlijk wel in, maar voor jongeren die net van school of de universiteit komen, of beginnen met werken, kan de opgelopen achterstand blijvend zijn. Werkgevers merken dat het moeilijk is om nieuw personeel op afstand te begeleiden. Dit betekent dat een schadelijk tekort aan vaardigheden kan blijven bestaan. Zonder volledig opgeleide en bekwame werknemers krijgen bedrijven het de komende jaren lastig om te innoveren en concurrerend te blijven.

Zombiebedrijven

Het is ook mogelijk dat de pandemie en de daarmee gepaard gaande economische schok de bereidheid van consumenten en bedrijven om geld uit te geven en te investeren fundamenteel verandert. De spaarquote van gezinnen heeft al een recordhoogte bereikt, omdat consumenten voorzichtiger met hun financiën omgaan. Als zij hun vertrouwen niet terugkrijgen, remmen de gematigde bestedingen de economische groei af.

Ook neemt het aantal ‘zombiebedrijven’ toe, bedrijven die door overheidssteun en lage rentetarieven in leven worden gehouden terwijl ze anders hun deuren hadden moeten sluiten. Dit betekent dat goede bedrijven met ‘zombies’ moeten concurreren om arbeidskrachten en middelen.

Toekomst

De taak van overheden en centrale banken is nu om de steun die zij aan consumenten en bedrijven verlenen, voorzichtig af te bouwen en tegelijkertijd de littekens die de economie heeft opgelopen, te verzachten. Overheden zouden scholingsprogramma’s kunnen aanbieden om het vaardigheidstekort op te heffen en de beroepsbevolking te helpen zich aan de veranderde economie aan te passen. Meer overheidsuitgaven voor infrastructuur ondersteunen de vraagzijde van de economie. Centrale banken kunnen een bijdrage leveren door hun monetaire beleid geleidelijk te normaliseren en daar duidelijk en consequent over te communiceren.

Al deze maatregelen kunnen het door abrdn berekende verlies van 3 procent van het BBP dat covid naar verwachting veroorzaakt, verzachten. Het is nu aan de overheden om in actie te komen en aan centrale banken om voorzichtig te werk te gaan.