Naarmate de rente stijgt en centrale banken aangeven dat ze het tempo van monetaire verkrapping zullen opvoeren, nemen de voorspellingen dat een recessie dreigt toe. Naar verwachting zal de Fed de rente dit jaar zeven keer verhogen en een begin maken met het afbouwen van de balans. Het is dan ook niet moeilijk te begrijpen waarom sommige beleggers zich zorgen maken over het spookbeeld van een te sterke verkrapping. Hoewel dit kan leiden tot een zeer hobbelige rit in de eerste helft van dit jaar, denkt Nikolaj Schmidt, internationaal econoom bij T. Rowe Price, dat de voorspellingen van een recessie in 2023 overdreven zijn.

"Verschillende tegenslagen raken de wereldeconomie op dit moment hard, maar leiden waarschijnlijk niet tot een recessie" Nikolaj Schmidt, internationaal econoom bij T. Rowe Price

Vier ontwikkelingen die de economische groei tegenwerken

De wereldeconomie heeft te kampen met verschillende ontwikkelingen die de groei de komende maanden hard zullen treffen.

Ten eerste is de inflatie sneller gestegen dan de lonen, waardoor de reële inkomensgroei in de belangrijkste regio's van de wereld is gestagneerd. De detailhandelsverkopen lijken erop te wijzen dat de consument niet lekker in zijn vel zit. Gezien de bijkomende druk van de brede inflatie en de stijgende olieprijzen zal deze tegenwind in het komende kwartaal of de komende twee maanden waarschijnlijk aanhouden.

Ten tweede zal het "Build Back Better" programma in de VS niet worden aangenomen met alle gevolgen van dien voor de inkomens van Amerikaanse huishoudens op het moment dat de consumptie van goederen al behoorlijk is toegenomen en aan een aanpassing toe is.

Ten derde zijn de financiële omstandigheden in de tweede helft van vorig jaar veranderd van een rugwind in een tegenwind, een ontwikkeling die nog is versneld door de toenemende bezorgdheid over de inflatie. De verkrapping van het monetaire beleid door de centrale banken wereldwijd loopt synchroon maar ongecoördineerd, en wanneer dat gebeurt, leidt dat doorgans tot een buitensporige verkrapping van de financiële omstandigheden. De rente die Amerikaanse huishoudens betalen op een hypotheek met een looptijd van 30 jaar is met 1,20 procentpunt gestegen sinds september 2021.

Tot slot wordt Europa, dat zwaar geraakt wordt door sterk stijgende energieprijzen, geconfronteerd met het ongebruikelijke risico van een oorlog op het continent. De toenemende onzekerheid weegt op de activiteit even zwaar als een monetaire verstrakking. De inval van Rusland in Oekraïne en de sancties die vervolgens door andere landen aan Rusland zijn opgelegd, zullen waarschijnlijk voor langdurige ontwrichting zorgen. Gezien de centrale rol van Rusland in de Europese energieleveringsketen is het eenvoudig in te zien hoe extra geopolitieke onzekerheid een nieuwe klap zal toebrengen aan de portemonnee van huishoudens en bedrijven.

En toch is een recessie onwaarschijnlijk...

Als al deze zorgen drukken op de groeivooruitzichten, waarom zijn volgens Schmidt de waarschuwingen voor een recessie in 2023 dan toch voorbarig? Recessies ontstaan meestal als gevolg van de wisselwerking tussen twee krachten: een ‘schok’, die vaak de vorm aanneemt van een agressieve verkrapping van de monetaire omstandigheden, en een ‘versterker’, een onevenwichtigheid in de reële economie die zich meestal opbouwt naarmate de economie gedurende enige tijd boven haar potentieel groeit. Het is de wisselwerking tussen deze twee krachten die volgens Schmidt de negatieve terugkoppeling creëert die de economie in een recessie stort.

Economie is niet in onbalans

De monetaire verkrapping door de centrale bank betekent dat er een vruchtbare bodem is voor een ‘schok'. Maar de economie heeft waarschijnlijk nog onvoldoende onevenwichtigheid in de reële economie opgebouwd om die schok te versterken. Na een decennium van schuldafbouw door de private sector waren er vóór de pandemie geen grote onevenwichtigheden en sindsdien is er geen sprake geweest van een explosie aan kapitaalinvesteringen. De goederenconsumptie van de huishoudens ligt boven de historische norm en behoeft aanpassing, maar het is onwaarschijnlijk dat dit de economie over de rand zal duwen.

Het is waar dat de arbeidsmarkten krap zijn en dat dit waarschijnlijk tot een groeivertraging zal leiden. Maar de balansen van huishoudens en bedrijven zijn sterk, dus Schmidt verwacht niet dat een vicieuze neerwaartse spiraal zal ontstaan.

Economie is veerkrachtig

Ook andere factoren zouden de veerkracht van de wereldeconomie moeten vergroten. Zo liggen de investeringen sinds de pandemie beduidend onder de trend, wat erop wijst dat er sprake is van een uitgestelde vraag. Bovendien betekent de krapte op de arbeidsmarkt dat bedrijven waarschijnlijk geen werknemers zullen ontslaan omdat het moeilijk zal zijn om ze opnieuw in dienst te nemen. Daarnaast zouden de toeleveringsketens in de loop van 2022 moeten beginnen te normaliseren, wat de productie en hoogstwaarschijnlijk ook de vraag een nieuwe impuls zal geven.

Ten slotte zullen, naarmate het jaar vordert en de COVID-uitbraken in ernst afnemen, meer mensen weer aan het werk gaan. Dit zou enige matiging in het hawkish denken van de centrale banken mogelijk moeten maken.

Volatiliteit blijft

Wat betekent dit alles voor de financiële markten? Schmidt denkt dat de combinatie van een hoge inflatie, een krapper beleid van de centrale banken en een groeivertraging niet positief voor risicovolle beleggingen zullen uitpakken, die volgens hem gedurende heel 2022 volatiel zullen blijven - of toch tenminste tot de centrale banken ervan overtuigd zijn dat ze de inflatie hebben teruggebracht op een traject dat verenigbaar is met hun inflatiedoelstellingen.