Door François Lavier en Alexis Lautrette, fondsbeheerders bij Lazard Frères Gestion
In de eerste helft van 2023 boekten de Italiaanse banken hun beste resultaten in meer dan 15 jaar. Intesa Sanpaolo en UniCredit, respectievelijk de grootste banken van Italië, boekten elk een winst van meer dan € 4 miljard voor de periode. De Italiaanse banken rapporteerden dat de totale netto rentebaten in de eerste helft van 2023 met 58% waren gestegen ten opzichte van dezelfde periode in 2022. Dit positieve momentum heeft de Italiaanse regering ertoe aangezet om een nieuwe heffing op de winst van banken te introduceren.
De uitstekende winsten van de Italiaanse banken worden ondersteund door stijgende rentetarieven in combinatie met nog steeds lage risicokosten. In de tweede helft van 2022 bedroeg het gemiddelde rendement op eigen vermogen (ROE) van de sector 9,1%, volgens gegevens van de ECB het hoogste niveau sinds dezelfde periode in 2007. In de eerste helft van 2023 zal het rendement op eigen vermogen zelfs nog hoger liggen.
De recordresultaten leidden ertoe dat de Italiaanse regering een eenmalige overwinstbelasting aankondigde die ongeveer €3 miljard aan inkomsten van Italiaanse banken zou moeten opleveren. Volgens eerste schattingen zouden de bijdragen van de verschillende betrokken instellingen tussen de 4% en 15% van hun winst in 2023 bedragen.
Het wetsvoorstel, dat nog door het parlement moet worden goedgekeurd, behelst een heffing van 40% op de stijging van de netto rentebaten (NII) boven 5% tussen 2021 en 2022 of 10% tussen 2021 en 2023. De heffing zou worden geplafonneerd op 0,1% van de waarde van de activa van elke bank zoals die eind 2022 werden gerapporteerd en zou geen significante gevolgen mogen hebben voor banken die de rente op deposito's al hebben verhoogd. Een parlementair debat om het decreet in wet om te zetten is gepland voor september.
Hoewel de aandelenkoersen van de Italiaanse banken door de aankondigingen in augustus kortstondig kelderden, herstelden zowel de aandelen- als de obligatiemarkten zich binnen enkele dagen.
