De gedeeltelijke sluiting van de Amerikaanse overheid gaat haar vierde week in. Vladimir Gorshkov, Macro Policy Strategist bij State Street Investment Management, stelt dat in het meest waarschijnlijke scenario de sluiting begin november eindigt. Dat is langer dan aanvankelijk voorzien, maar korter dan het record van 35 dagen in 2018–2019. De markteffecten blijven hierdoor beperkt, maar de risico’s nemen wel toe. Met name de zorgsector reageert gevoelig op de uitkomst van het conflict.
De kern van het geschil ligt bij de verlenging van de Affordable Care Act belastingvoordelen. Voor de Democraten biedt de shutdown een kans om een concreet beleidsresultaat te boeken en hun geloofwaardigheid richting de tussentijdse verkiezingen van 2026 te herstellen. Voor de Republikeinen past de impasse in hun bredere streven naar beperking van de overheidsuitgaven.
De samenstelling van de ACA-markt maakt de situatie extra complex. Omdat een relatief groot deel van de verzekerden Republikeinen of onafhankelijke kiezers zijn, wegen de maatschappelijke kosten van de shutdown zwaarder voor de Republikeinse partij. Dat versterkt de onderhandelingspositie van de Democraten.
De duur van de shutdown is mede verlengd door externe factoren. De aandacht van president Trump werd in de afgelopen maand opgeslokt door de onderhandelingen over een wapenstilstand in Gaza. Daarnaast vond het Witte Huis een manier om salarissen voor het leger op 15 oktober uit te betalen, waarmee ongenoegen onder militairen werd voorkomen. 1 november kan het moment zijn waarop het sentiment omslaat, omdat op dat moment de inschrijving voor de ACA-zorgmarkten starten. De gevolgen van het verlies van subsidies wordt dan direct zichtbaar. Tegen die tijd moet ook opnieuw de salarissen van militairen worden betaald, wat extra druk zet op een politieke doorbraak. De meest waarschijnlijke beleidsuitkomst blijft een verlenging van de zorgsubsidies binnen de Affordable Care Act, zoals de Democraten eisen. De markten lijken dat scenario te onderschrijven: sinds het begin van de shutdown presteert de S&P 500 Health Care Index beter dan de bredere markt (zie onderstaande figuur)
Gebrek aan data vergroot onzekerheid
Het meest zichtbare effect van de shutdown is het uitblijven van economische data. De inflatiecijfers (CPI) verschijnen nog wel, maar cruciale statistieken over de arbeidsmarkt ontbreken. Ook rapportages over beleggersposities in termijnmarkten blijven uit, wat de transparantie in de markten vermindert.
Volgens Gorshkov helpen “alternatieve data en een duidelijker rentebeleid de impact voorlopig te beperken, maar als de shutdown langer dan een maand duurt, kunnen de datalacunes de marktverwachtingen gaan vertroebelen, vooral op het gebied van rente.”
De directe macro-economische gevolgen blijven vooralsnog beperkt. Duurt de shutdown langer, dan kan verloren economische activiteit niet meer worden ingehaald, vooral als federale werknemers geen achterstallig loon ontvangen.
“Naast gezondheidszorg lopen ook de sectoren hernieuwbare energie en duurzame consumptie risico’s. Door personeelsreducties bij overheidsinstanties zoals het ministerie van Energie, de milieudienst EPA en het ministerie van Binnenlandse Zaken kan de vergunningverlening en subsidieverlening voor groene projecten vertraging oplopen. De markt heeft deze tegenwind tot nu toe grotendeels genegeerd, maar het kan een rem zetten op de sector. Voor de sector consumptiegoederen vormen de naderende feestdagen een extra complicatie. De onzekerheid rond mogelijke verstoringen in het reisverkeer tijdens Thanksgiving kan consumenten ertoe brengen hun plannen te schrappen.” Dat is volgens Gorshkov “consumptie die vervalt en niet later wordt ingehaald.”
