Bijdrage door Joe Foster, Portfolio Manager en Strateeg bij VanEck

Ondersteuning voor goud houdt aan in December

Rond Thanksgiving probeerden shortspeculanten de goudprijs onder de belangrijke technische grens van $ 1800 per ounce te drukken. Deze poging mislukte, want op 1 december was goud teruggeklommen naar $ 1815 per ounce. Daarna werd december afgesloten met een winst van $ 121,41 (6,8%) op $ 1898,36 per ounce. Ook de goudaandelen maakten flinke sprongen met een winst van 4,57% voor de NYSE Gold Miners Index (GDMNTR)1 en een winst van 10,76% voor de MVIS Global Junior Gold Miners Index (MVGDXJTR)2

. Nieuws over vaccinleveringen en inentingen hadden in december geen invloed op de goudprijs. Dat wijst erop dat de gunstige ontwikkelingen rond het coronavaccin inmiddels volledig ingecalculeerd waren in de zwakte op de goudmarkt in november. Goud klom op 21 december richting zijn maandpiek van $ 1906 per ounce toen het Amerikaanse Congres een akkoord bereikte over een nieuw coronasteunpakket van $ 900 miljard. Daarnaast ondervond de goudprijs steun van een verzwakkende dollar. De dollar daalde tot het laagste punt sinds dertig maanden doordat de aandelenmarkt dankzij toenemende risicobereidheid onder beleggers naar nieuwe hoogten werd gestuwd. Het is belangrijk om vast te stellen dat ook de sterke uitstroom uit ETFs voor fysiek goud die in november plaatsvond, in december tot stilstand kwam.

In de tweede helft van het jaar beleefde zilver een forse opleving. Zilver rendeerde 38% beter dan goud en boekte in december een winst van 16,6%. Omdat zilver zowel een monetair als industrieel metaal is, profiteert zilver van het beste van twee werelden: enerzijds gedijt zilver, net als goud, omdat er systemische risico's dreigen, anderzijds gedijt zilver, net als koper, op basis van postpandemische groeiverwachtingen en groene initiatieven. Ter vergelijking: koper sloot het jaar af op $ 3,52 per pound, het hoogste niveau sinds bijna zeven jaar.

Terugblik op 2020…

Goud sluit het decennium sterk af

De goudprijs steeg in 2020 met 25,1% oftewel met $ 381 per ounce. Dit is de grootste procentuele jaarwinst van de afgelopen tien jaar. Deze stijging laat zich verklaren door talloze pandemiegerelateerde factoren, om te beginnen in januari door de corona-uitbraak in China. In februari steeg de goudprijs naar het hoogste niveau sinds zeven jaar toen het virus zich uitbreidde naar Zuid-Korea. Maar in de laatste week van februari zorgde nieuws over besmettingen in Italië, Iran en de VS ervoor dat de markten crashten en de goudprijs daalde. Op 16 maart bereikte de goudprijs een niveau van $ 1451, het laagste punt van het jaar. Ook de goudaandelen kelderden, omdat beleggers liquide middelen nodig hadden voor margestortingen en omdat beleggers uit aandelen wilden stappen om zich risicomijdend te positioneren.

Toen de paniek wegebde, herstelden goud en goudaandelen snel en keerden begin april terug naar de niveaus van voor de crash. In april, mei en juni bereikte de goudprijs nieuwe langetermijnrecords. Op 27 juli werd de grens van $ 1921 per ounce doorbroken, het absolute, in 2011 gevestigde record. De stijgende lijn werd voortgezet en kwam op 7 augustus uiteindelijk uit op $ 2075 per ounce. Daarna nam goud een adempauze en consolideerde in een bandbreedte tussen de $ 1800 en $ 2000 per ounce. Nieuws over gunstige testresultaten van coronavaccins zorgde begin november voor hoop op een terugkeer naar normaal. Hierdoor zakte de goudprijs en werd de technisch belangrijke ondergrens van $ 1800 per ounce op de proef gesteld.

De steungrens hield echter stand en de goudprijs hervond in december de stijgende lijn toen de U.S. Dollar Index (DXY)3 nieuwe dieptepunten bereikte. Goud sloot het jaar af op $ 1898 per ounce.

Winst dankzij marktonzekerheid en systemische risico's

Enkele factoren die verantwoordelijk waren van de goudhaussemarkt van 2020:

Onzekerheid en risico's ten gevolge van de pandemie

Renteverlagingen van de Fed (tot 0%), dalende obligatieyields en negatieve reële rentes

Grootschalige en ongekende aanzwelling van overheidstekorten

Kwantitatieve verruiming van de Fed (opkopen van staatsobligaties en van door hypotheken gedekte effecten voor $ 120 miljard per maand)

Ongekende uitbreiding van Fed-programma's voor het opkopen van effecten en voor uitbreiding van kredietruimte voor de hele economie

Snel stijgende bedrijfsschulden

Dollarzwakte sinds juli

Handelsspanningen en andere conflicten met China

Recordinstromen in beursgenoteerde op fysiek goud gebaseerde instrumenten wijzen erop dat beleggers goud gebruiken om hun portefeuilles te beschermen tegen valutaontwaarding, een systemische crisis of inflatie. Deze problemen kunnen namelijk onbedoeld het gevolg zijn van het nulrentebeleid, de enorme schuldenlasten en de biljoenen dollars aan liquiditeiten die in de wereldwijde economie worden gepompt.

Koersen van metaalmijnbouwers stijgen sneller dan metaalprijzen

Het grootste deel van het jaar deden goudmijnbouwbedrijven het beter dan de goudprijzen, hoewel er tegen het eind van het jaar sprake was van enige consolidatie. Wanneer de goudprijzen stijgen, mogen beleggers over het algemeen verwachten dat goudaandelen beter presteren dan goud vanwege de inherente hefboom die mijnbouwbedrijven hebben ten opzichte van hun grondstof.

Maar wanneer de risico's hoger zijn, is het niet ongebruikelijk dat dergelijke bedrijven onderpresteren. De meeste goudmijnbedrijven waarin wij beleggen, bleken adequaat om te kunnen gaan met coronaprotocollen zonder dat dit grote nadelige gevolgen had voor productie en kosten. De succesvolste producenten bleven zich focussen op kostenbeheersing, vrije kasstromen, gedisciplineerde kapitaalallocatie en aandeelhoudersrendement. Bovendien blijkt uit de kwartaalrapportages dat veel van deze bedrijven hun dividenden het hele jaar door hebben verhoogd. Gemiddeld kwamen de yields boven de 2% uit.

Zet goud deze lijn voort in 2021?

We verwachten dat veel van de factoren die in 2020 ondersteunend waren voor de goudprijs, ook in 2021 nog van zich laten spreken. Maar later in het jaar, wanneer de VS en andere landen groepsimmuniteit hebben bereikt, krijgen we te maken met een totaal andere wereld. Hieronder proberen we in kaart te brengen welke goudondersteunende risico's overblijven wanneer het virus eenmaal onder controle is:

Negatieve rentes en assetzeepbellen. Het belangrijkste risico is de marktverstoring die het gevolg is van negatieve nominale rentes, negatieve reële rentes en het nulrentebeleid. De Fed heeft aangegeven van plan te zijn om zeker tot en met 2023 vast te houden aan zijn nulrentebeleid. Door de uiterst minimale yields worden beleggers weggejaagd naar riskantere segmenten van het beleggingsspectrum. De markt wordt ook verstoord door massale overheidsinterventies waarbij assets worden opgekocht en liquiditeiten via leningen, uitgaven en giften in de economie worden gepompt. Het gevolg is dat we bij beleggingen dezelfde koersinflatie zien als na de wereldwijde financiële crisis, maar dan in verhevigde vorm. Het is ongelofelijk dat er te midden van een epische gezondheidscrisis op diverse terreinen zeepbellen konden ontstaan: aandelen, bedrijfsobligaties, bitcoin en de woningmarkt. De margeschulden en callopties bevinden zich op recordniveaus. De theorie van de grotere dwaas is hier in volle omvang van toepassing en een volgende crash is een reële mogelijkheid.

Schulden. Een tweede risico is de gigantische schuldenlast van overheden en bedrijven. Niemand weet waar de grenzen van de financieringsmogelijkheden liggen, maar schuldenlasten kennen toch ergens een grens die op een gegeven moment overschreden kan worden. Daar komt bij dat elke rentestijging kan leiden tot onoverkomelijke financieringslasten.

Nieuwe regering. De beleidsplannen van de nieuwe regering-Biden is een derde risico. Het is waarschijnlijk dat economische groei hinder gaat ondervinden van campagnebeloften over belastingverhogingen voor bedrijven en particulieren en van toenemende regelgeving in veel sectoren van de economie. De schuldenlast zal toenemen door extra overheidsuitgaven die in de biljoenen gaan lopen. Meer overheidsbestedingen in voorkeurssectoren, uitgaven van staten en lokale overheden, en diverse federale programma's, zullen de economie zeker stimuleren. Daar staat echter tegenover dat het doen van overheidsuitgaven waarschijnlijk de minst productieve manier is die de mensheid kent voor het inzetten van kapitaal.

Inflatie

. Inflatie is ook een risico waar veel beleggers door verrast kunnen worden. We verwachten dat de inflatie begin maart boven de 2% per jaar uitkomt, wanneer de coronarecessie van 2020 de nieuwe basis wordt voor jaar-op-jaarmetingen. Later in het jaar kunnen het warmere weer en de toenemende vaccinatiegraad een nieuwe 'roaring twenties' inluiden: een sterke vraaggroei en de mogelijkheid om schijnbaar ongelimiteerd geld uit te geven doordat overheden enorme hoeveelheden liquiditeiten in het financiële systeem hebben gepompt. Inflatie kan uitgroeien van een jaarlijkse afwijking tot een blijvend probleem.

Zwakker wordende dollar. De DXY daalde in 2020 met 6,8%. Om diverse redenen kan deze dollarzwakte in 2021 leiden tot een langerdurende baissemarkt. Vanwege het nulrentebeleid van de Fed, profiteert de dollar niet langer van de relatief hoge rente op staatsobligaties. In feite liggen de reële (voor inflatie gecorrigeerde) yields op Amerikaanse staatobligaties momenteel onder die van Japanse en Duitse staatsobligaties. Naarmate het economisch herstel aan momentum wint, zullen opkomende economieën met hogere groeicijfers kapitaal aantrekken uit de VS. Verder is het waarschijnlijk dat onder de regering-Biden de begrotingspositie van de VS verder zal verslechteren.

Een kijkje in het verleden van goud

Sinds december 2015 hebben we te maken met een goudhaussemarkt (grafiek 1). Het verloop van deze grafiek lijkt op dat van de eerste vijf jaar in de grafiek van de goudhaussemarkt tussen 2001 en 2011 (grafiek 2). Het is interessant om te na te gaan of de huidige lijn op dezelfde manier kan worden voortgezet als toen. Na 2006 werd de toenmalige haussemarkt geholpen door de wereldwijde kredietcrisis van 2008 en de Europese staatsschuldencrisis van 2010. Ook de huidige goudhaussemarkt heeft krachtige ondersteunende factoren nodig om soortgelijke winsten te kunnen realiseren. De hierboven besproken risico's die met de huidige dollartrend gepaard gaan, kunnen ervoor zorgen dat de haussemarkt inderdaad een fors vervolg krijgt.

De recente goudhaussemarkt (van 2015 tot heden)

Verloopt de huidige haussemarkt net als die tussen 2001 en 2011?

Tenzij anders vermeld gelden alle wegingen van bedrijven, sectoren en subsectoren per 31 december 2020. Bron: VanEck, FactSet. 1De NYSE Arca Gold Miners Index (GDMNTR) is een aangepaste marktkapitalisatiegewogen index die bestaat uit beursgenoteerde ondernemingen die voornamelijk actief zijn in de goudmijnbouw.
2De MVIS Global Junior Gold Miners Index (MVGDXJTR) is een op regels gebaseerde marktkapitalisatiegewogen en voor free-float gecorrigeerde index die bestaat uit een internationaal universum van beursgenoteerde small- en mid-capbedrijven die ten minste 50% van hun omzet halen uit goud- en zilvermijnbouw, of eigenaar zijn van vastgoed dat deze potentie heeft, of primair investeren in goud of zilver.
3De U.S. Dollar Index (DXY) meet de waarde van de Amerikaanse dollar ten opzichte van een mandje van valuta's van Amerikaanse handelspartners.

Facebook

Twitter