Hoofdartikel van Olivier de Berranger, gedelegeerd algemeen directeur en hoofd vermogensbeheer, La Financière de l’Echiquier.

Bijna 350 dagen geleden, op 18 mei 2020, kondigden Angela Merkel en Emmanuel Macron een belangrijke stap aan in de Europese eenmaking.1

Na jaren van besluiteloosheid op allerlei punten – landbouw, buitenlands beleid, kernenergie, immigratie enz. – sprak het Frans-Duitse koppel tijdens de coronacrisis eindelijk weer eens met één stem en nam het een uniek initiatief: ze creëerden de mogelijkheid om de sectoren van de toekomst en de Europese landen die in budgettaire moeilijkheden verkeren rechtstreeks te subsidiëren met leningen op naam van de Europese Unie. Een ambitieus plan dat recht uit het tijdperk van de Amerikaanse founding father Alexander Hamilton lijkt te komen.Dit Europese herstelplan van EUR 500 miljard zou ook vergezeld gaan van kredieten voor een bedrag van EUR 250 miljard.

Na eindeloze onderhandelingen – de recordduur van de top van Nice in 2000 over de uitbreiding van de Unie werd op enkele tientallen minuten na geëvenaard – met de zogenaamde 'zuinige' landen, kreeg dit plan van in totaal 750 miljard euro in juli 2020 gestalte in de vorm van directe subsidies ter hoogte van 390 miljard – nog steeds gefinancierd met een lening van de Unie – en 360 miljard aan kredieten. Eind april 2021 hebben de eerste lidstaten hun aanvraag (van enkele tienduizenden pagina's) ingediend, in de hoop dat het geld beschikbaar wordt gemaakt "voor het einde van de zomer", aldus de Franse minister van Economische Zaken en Financiën, Bruno Le Maire.

Wat een contrast met de Verenigde Staten, waar de president, die door zijn voormalige tegenstander duidelijk ten onrechte "Sleepy Joe" werd genoemd, in zijn eerste 100 dagen al belangrijke beslissingen heeft genomen en uitgevoerd: een stimuleringsplan van 1.900 miljard dollar dat al goedgekeurd is, een infrastructuurplan van 2.300 miljard dollar en een steunplan voor gezinnen van 1.800 miljard, om nog maar te zwijgen van het vaccinatieprogramma – meer dan 40% van de Amerikaanse bevolking al is gevaccineerd – en de toekomstige belastinghervormingen.

Het gaat zelfs zo ver dat deze Amerikaanse president een bijdrage zou kunnen leveren aan het oplossen van een Europees probleem dat al tientallen jaren voortsleept en dat een van de stokpaardjes van Frankrijk is: de harmonisatie van de vennootschapsbelasting en de strijd tegen belastingconcurrentie. Als er een minimaal belastingtarief van 21% voor Amerikaanse multinationals wordt ingevoerd, ongeacht waar die actief zijn, zal Ierland moeilijk een vennootschapsbelastingtarief van 12,5% kunnen handhaven.

Hoe men inhoudelijk ook oordeelt over het programma van Joe Biden en de gevolgen ervan, vooral op het gebied van begrotingstekorten en inflatie, het is duidelijk dat deze eerste 100 dagen een soort eerherstel zijn van de geloofwaardigheid van de politiek doordat de verkiezingsbeloften worden nagekomen en snel uitgevoerd.

Aangezien de Amerikaanse economie in 2020 ook al aanzienlijk minder te lijden had onder de coronacrisis dan de Europese, zal het herstel aan de andere kant van de Atlantische Oceaan zich nog duidelijker aftekenen. Het groeiverschil sinds de grote financiële crisis van 2008 bedraagt nu maar liefst 17% ten nadele van de eurozone.2

In de fabel 'De haas en de schildpad' van La Fontaine was het zaak op tijd te vertrekken om de race te winnen. Wordt het voor Europa niet zo langzamerhand tijd om te vertrekken?

1 https://www.elysee.fr/emmanuel-macron/2020/05/18/initiative-franco-allemande-pour-la-relance-europeenne-face-a-la-crise-du-coronavirus
2 Les Cahiers Verts de l'Economie