Na zeven opeenvolgende maanden van stijging hebben de wereldwijde aandelenmarkten september in het rood afgesloten1. Is er reden tot bezorgdheid? Dat de risicobereidheid van beleggers de afgelopen weken is verminderd, heeft verschillende oorzaken.
Op monetair vlak overweegt de Federal Reserve om – na de markten daar maandenlang voorzichtig op te hebben voorbereid – haar verruimende maatregelen geleidelijk te laten uitdoven. Wellicht schroeft ze in eerste instantie de obligatieaankopen terug, om dan later de richtrente bij te stellen.
De Europese Centrale Bank volgt in haar spoor, al verwoordt zij het anders: daar is nu sprake van een 'herkalibratie' van de uitzonderlijke maatregelen in het kader van de coronapandemie. De geldstromen vanuit de centrale banken zullen langzaam opdrogen en dat hebben beleggers goed begrepen: zij stuwden de voorbije weken de lange rente hoger.
De inflatie, door de centrale banken lang (te lang?) als tijdelijk bestempeld, blijkt hardnekkiger dan aanvankelijk gedacht. De heropstart van de wereldeconomie heeft voor heel wat tekorten gezorgd, grondstoffen duurder gemaakt en leveringstermijnen soms drastisch verlengd. De prijsstijgingen zijn echter zo sterk en langdurig dat ze tweederonde-effecten beginnen te veroorzaken.
De inflatie wordt duurzaam genoeg om het gedrag van consumenten en ondernemingen te wijzigen. Bedrijven vangen de hogere kosten niet langer helemaal op door tijdelijk hun marge te verkleinen en dat beginnen hun klanten te voelen.
De huishoudens, die heel wat van de goederen en diensten die ze afnemen duurder zien worden, merken stilaan een impact op hun koopkracht. Dat leidt tot loononderhandelingen in een herstellende arbeidsmarkt, waarop na de pandemie in sommige segmenten vraag en aanbod uit evenwicht zijn.
Na de boom van de heropstart vindt de economie beetje bij beetje haar normale activiteitsniveau terug. Dat was te voorspellen. Dat ze zou vertragen, was dat daarentegen niet. Al enkele weken stellen economen en supranationale instellingen hun groeiverwachtingen voor 2021 en 2022 naar beneden bij. Alweer een zandkorrel, die de neiging van beleggers om risico te nemen nog wat verder drukt.
Ook op politiek en geopolitiek gebied is er beroering, want daar komen drie fenomenen samen. Ten eerste wordt het, nu we de gezondheidscrisis achter ons laten, moeilijker om op nationaal vlak tot een consensus te komen. Daarnaast lijken ook de geopolitieke spanningen weer op te lopen, in het bijzonder tussen de twee grootmachten, China en de Verenigde Staten. Tot slot beginnen de overheden zich steeds nadrukkelijker te mengen in het bedrijfsleven, steeds vanuit dezelfde verzuchting: de maatschappelijke en economische ongelijkheid verminderen.
Toch loopt de machine niet volledig vast – een aantal tandwielen is nog goed gesmeerd. Het gezondheidsrisico vermindert, zeker in landen met een hoge vaccinatiegraad. De aandelenkoersen zijn dan wel met meer dan 10% gestegen, toch zijn bedrijven vandaag aantrekkelijker gewaardeerd, want hun winsten zijn nog veel sterker toegenomen.
De beursmachine draait misschien minder soepel, maar valt nog lang niet stil. De euforie van de heropstart lijkt wel definitief voorbij. Is dat een goede of een slechte zaak?
Door Clément Inbona, Fund Manager La Financière de l'Echiquier.
1; De MSCI World met herbelegde dividenden, gemeten in Amerikaanse dollar, is in september 2021 gedaald met 4,12%, waardoor het rendement sinds begin dit jaar uitkomt op +13,41%.>/em>
