Door Jim Leaviss, CIO Public Fixed Income bij M&G Investments

Jim Leaviss

Voor de VS, de machtigste natie ter wereld, dreigt een door eigen toedoen veroorzaakte wanbetaling. Wat zal er gebeuren als het probleem van het Amerikaanse schuldenplafond niet wordt opgelost?

Er is een voorlopige oplossing tot 3 december - gelukkig maar - maar laten we de gevolgen niet uit het oog verliezen als het ergste gebeurt. De Amerikaanse minister van Financiën, Janet Yellen, zegt dat een wanbetaling een recessie en een instorting van de aandelenmarkt zou veroorzaken, terwijl kredietbeoordelaar Moody's zegt dat de Amerikanen dan generaties lang voor deze wanbetaling zouden moeten betalen.

We weten hoe we hier zijn aanbeland - de polarisatie van de Amerikaanse politiek en de vergiftigde sfeer van de Trump-jaren hebben ertoe geleid dat zo'n 70% van de Republikeinen het presidentschap van Biden niet als legitiem accepteert. Maar dit is niet helemaal nieuw : president Obama werd in 2011 met een gelijkaardige crisis geconfronteerd toen de Republikeinse Partij ook weigerde het schuldenplafond te verhogen.

Het schuldenplafond was oorspronkelijk bedoeld om te voorkomen dat een president de uitgaven voor buitenlandse oorlogen zou verhogen. Vandaag is het een politiek instrument dat gebruikt wordt om te proberen Joe Biden's fiscale stimuleringsplannen te ruïneren en hem zwak te doen lijken. Het eindspel is om de weg vrij te maken voor de Republikeinse partij om de controle over het Congres terug te krijgen in de belangrijke tussentijdse verkiezingen van volgend jaar, waardoor Biden als een lame duck achterblijft voor de rest van zijn termijn.

De Treasuries die rond de tijd van het mogelijke faillissement vervallen, zijn beginnen te wankelen en de Amerikaanse credit default swaps (een maatstaf voor de kosten van het verzekeren van schatkistcertificaten tegen een faillissement) zijn gestegen, zij het tot nog lage niveaus.

De schuldenplafondcrisis van 2011 leidde ertoe dat de kredietrating van de Amerikaanse overheid door Moody's' concurrent S&P werd verlaagd van AAA naar AA+, wat op dat moment een enorme klap was. S&P zei te verwachten dat de begrotingssituatie van de VS de komende jaren zou verslechteren. Wat ook gebeurde, meer dan voorspeld. De netto-overheidsschuld bedroeg 80,7% van het bbp in 2015 en is naar 103% gestegen in 2021.

Hoewel de Covid-uitgaven natuurlijk deels verantwoordelijk waren voor de meest recente stijging, was dit nog steeds ver boven wat traditioneel als veilig werd beschouwd - 60% of minder voor een economie met een AAA-rating. S&P maakte zich toen ook grote zorgen dat het ontbreken van een consensus tussen beide partijen over het begrotingsbeleid de kredietwaardigheid van Amerika op losse schroeven zou zetten - een vrees die nu zeker nog groter moet zijn.

Moeten we dus verdere verlagingen van de Amerikaanse kredietwaardigheid verwachten? Ja, en vooral als de VS een interestbetaling niet nakomt, zelfs als die wanbetaling eerder van technische aard is dan een formele schuldherschikking die de beleggers met verliezen opzadelt.

Amerikaanse overheidsobligaties zijn de basisactiva van de wereldeconomie - alle andere overheidsobligaties worden ermee vergeleken. Hun rendement bepaalt de risicovrije rente voor de wereldeconomie - en op basis daarvan waarderen we aandelen, vastgoed en al het andere. Een gemiste couponbetaling kan chaos veroorzaken op de wereldwijde financiële markten.

Er is echter weinig kans dat de beleggers (waaronder China en Japan, die elk meer dan $1 biljoen aan Treasuries bezitten) een haircut op deze schuld zullen incasseren. Waarom zou een soevereine natie met de mogelijkheid om haar eigen valuta te drukken ooit haar schuld moeten herstructureren?

Voor mij is dit het probleem met de ratingbureaus - bij de VS ligt het echte risico voor beleggers meestal bij de inflatie. Een regering zou haar schulden door inflatie kunnen laten verlagen (10% inflatie halveert de 'echte' schuldenlast in 7 jaar). Met uw obligatie zou u in 2029 nog maar half zoveel Big Macs kunnen kopen. Maar omdat beleggers hun $100 terugkrijgen als de obligatie vervalt, zijn de ratingbureaus tevreden. De AA+ kredietbeoordeling zegt alleen dat S&P verwacht dat u $100 krijgt uitbetaald, niet dat u er evenveel goederen mee zult kunnen kopen als vroeger. En dit lijkt op een falen van de methodologie.

Pas ondertussen op als de reputatie van de VS als zijnde fiscaal en politiek competent een klap krijgt - de wereldwijde markten en economieën zullen dat niet leuk vinden.