Door Randeep Somel, Manager van het M&G (Lux) Climate Solutions Fund
 Randeep Somel |
Hoe is het zover gekomen?
De Europese landen hebben de afgelopen decennia de productiecapaciteit voor elektriciteit uit zowel steenkool als kernenergie verminderd, terwijl de capaciteit voor hernieuwbare energie toenam. Daardoor is de afhankelijkheid van aardgas en hernieuwbare energie toegenomen. Zonne- en windenergie zijn momenteel niet in staat om basislaststroom te leveren, d.w.z. een gegarandeerde constante stroom van elektriciteit, omdat ze niet constant zijn. Daarom is de afhankelijkheid van gas toegenomen en zorgde de dynamiek van vraag en aanbod voor de huidige forse prijsstijgingen.
Politiek in het spel?
Er is onenigheid geweest over een nieuwe gaspijpleiding, Nord Stream 2, die gas van Rusland naar Europa zal vervoeren. De VS maakten bezwaar tegen de goedkeuring van deze pijpleiding omdat Europa voor zijn energievoorziening sterk afhankelijk zal worden van Rusland. Dat stelde voor om deze pijpleiding goed te keuren, omdat alleen op die manier de gasprijzen zullen dalen. De huidige stijging van de gasprijs heeft de aandacht voor deze pijpleiding doen toenemen. Bovendien valt dit samen met de regeringsvorming in Duitsland, de eindbestemming van de pijpleiding.
Kunnen hernieuwbare energiebronnen een deel van de oplossing zijn?
Gas is niet altijd een basislast energiebron geweest. Maar gasopslag maakt deel uit van de energie-infrastructuur, wat betekent dat het een betrouwbare basislast energiebron kan zijn. Wat we nu nodig hebben, zijn meer investeringen in infrastructuur voor hernieuwbare energie. Op die manier worden opslagfaciliteiten zoals batterijen een deel van de langetermijnoplossing. De opgewekte zonne- en windenergie gaat momenteel verloren als we die niet onmiddellijk nodig hebben. Als batterijen een onderdeel worden van de infrastructuur, dan kunnen we de energie opslaan voor het moment wanneer die nodig is.
Naarmate de kosten van batterijen verder dalen, zal deze technologie waarschijnlijk steeds meer ingang vinden. Het Hornsdale Power Reserve in Zuid-Australië, in 2017 's werelds grootste lithium-ionbatterij-installatie, bewees dat hernieuwbare energieopwekking met batterijopslag voor basislastvermogen kan zorgen. Eerder was een veel kleiner project in Californië in gebruik genomen.
Europa's grootste batterijopslag werd dit jaar volledig operationeel, namelijk het Minety-project van Shell in het zuidwesten van Engeland. Ook de energieopslagcentrale van Ruien in België moet dit jaar operationeel worden. De Europese Unie zal zich in haar onlangs gelanceerde innovatiefonds richten op de financiering van projecten voor batterijopslag om zo meer projecten te stimuleren.
Omdat we proberen te voldoen aan onze langetermijnvereisten voor goedkope energie, energiezekerheid en het nakomen van onze klimaatverbintenissen, is meer investeren in hernieuwbare energie en hernieuwbare infrastructuur de enige duurzame oplossing. We moeten het tempo van de energietransitie opvoeren.
Een stap verder dan zonne- en windenergie
De omschakeling naar hernieuwbare energiebronnen voor de opwekking van elektriciteit zal de wereldwijde uitstoot aanzienlijk doen dalen. Maar dat alleen zal niet volstaan, aangezien er koolstofintensieve activiteiten bestaan waarvoor de overschakeling op elektrificatie praktisch of economisch geen zin heeft. Bepaalde delen van de industriële sector, zoals de staal- en cementproductie, zijn verantwoordelijk voor ongeveer 16% van de wereldwijde uitstoot.
In deze sectoren bestaan er geen haalbare mogelijkheden voor elektrificatie. Daarom is het nodig om naast hernieuwbare energiebronnen ook schone waterstof - een niet-fossiele brandstof met hoge energiedensiteit - in te zetten ter vervanging van energie op basis van fossiele brandstoffen.
De technologie om waterstof te produceren uit koolstofvrije hernieuwbare energiebronnen, zoals wind- en zonne-energie, is nu beschikbaar. De elektrolysers, die de hernieuwbare energie omzetten in waterstof, kunnen nu snel op- en afschakelen op het ritme van de hernieuwbare energiebronnen, om zo de opgewekte energie op te vangen. Een tweede belangrijk onderdeel van de waterstoftechnologie is de brandstofcel. Daarmee wordt waterstof terug omgezet in een bruikbare energievorm, zoals elektriciteit.
Hoewel de elektrolyser en de brandstofcel cruciale componenten zijn bij de productie en omzetting van waterstof, moet er een volledige toeleveringsketen komen om dit proces te laten werken en economisch levensvatbaar te maken. Dit gaat van de producenten van hernieuwbare energie, industriële gaspijpleidingen en vervoer, tot de fabrikanten van downstream-producten die nu waterstof zullen gebruiken ter vervanging van fossiele brandstoffen.
COP26: vooruitkijken naar de wereldwijde klimaatverandering
Vooruitblikkend op de rest van de COP26-top zal het thema van de CO2-heffing zeer belangrijk worden. Geen enkel land of regio zal instemmen met een CO2-heffing die hen met een economisch nadeel opzadelt. Wil COP26 een keerpunt worden, dan moet er een gesprek over de CO2-heffing komen.
