Door Alexis Bienvenu, Fund Manager La Financière de l'Echiquier.

Toen Federal Reserve-voorzitter Jerome Powell na de vergadering over het monetair beleid op woensdag het woord nam, was de spanning op de markten te snijden. Dat hij een verkrapping zou aankondigen, was gezien de torenhoge inflatie en florerende arbeidsmarkt onvermijdelijk. Gelet op de koersdalingen sinds begin dit jaar was het echter geen onredelijke aanname dat beleggers die beslissingen al ruim hadden ingeprijsd en de markten niet nog verder zouden terugvallen.

Niets bleek minder waar. Na de persconferentie kelderden de aandelenmarkten (al herstelden ze later wel enigszins), steeg de rente, rukte de dollar verder op tegenover de euro en daalde de goudprijs. Powells uitspraken verrasten dus, niet zozeer de impliciet aangekondigde maatregelen, maar wel de algemene toon. Voor één keer klonk hij vastberaden om de inflatie – die hij niet langer van voorbijgaande aard noemt – in te dijken en ongevoelig voor de volatiliteit die beursgenoteerde activa al een maand teistert.

De markten beginnen stilaan te beseffen dat de verkrapping van het monetair beleid niet noodzakelijkerwijs voorspelbaar en naadloos zal verlopen. De economische cijfers zullen het tempo aangeven, heeft Powell duidelijk laten verstaan, misschien om goed te maken dat hij de inflatiecijfers zo lang heeft geminimaliseerd. Gezien de sprong die de inflatie in 2021 na een jarenlange afwezigheid heeft gemaakt, valt te vrezen dat ook in het monetair beleid grote stappen zullen worden gezet. Hoge inflatie is volatiel. Ze veroorzaakt volatiliteit in het monetair beleid ... die weer leidt tot volatiliteit in de inflatie. Beleggers en bedrijven maken zich terecht zorgen over die nieuwe onzekerheid over de verdere ontwikkeling van het monetair beleid.

Daar komt echter nog een tweede nieuwe onzekerheid bij, die voor de markten misschien wel nog problematischer is: de Federal Reserve trekt zich minstens deels terug als vangnet bij een inzinking van de markten of de economie. Toen de inflatie laag was – te laag zelfs – was een verzwakking van de economie niet noodzakelijk slecht nieuws voor de beurzen. De centrale banken konden namelijk altijd reageren met verruimende maatregelen. Op die manier ontstond het gezegde "slecht nieuws (voor de economie) is goed nieuws (voor de beurzen)". Maart 2020 was daarvan de perfecte illustratie. Dat is nu minstens voor een poosje verleden tijd. Als de inflatie hoog is, staan de centrale banken machteloos. Ze kunnen de economie of de markten niet ondersteunen en als het tot een crisis komt alleen aanvoeren dat een vertraging van de economie de inflatie afremt. Dat die redenering niet altijd opgaat, bewijst echter de situatie in landen met een extreem hoge inflatie (Turkije, Argentinië enz.). De voorthollende inflatie heeft dus tot gevolg dat het 'vangnet' van de centrale banken, in beleggersjargon de 'central bank put' (naar de naam voor een optie die beschermt tegen een koersdaling) verdwenen is of minstens veel lager is komen te hangen. De centrale banken houden de markten vandaag – tot op zekere hoogte – niet langer bij het handje.

Beleggers waren aanvankelijk verheugd over de lakse aanpak van de inflatie door de centrale banken, maar krijgen nu dus de rekening gepresenteerd. Die kan bovendien nog verder oplopen, want het dreigt een lange verkrappingscyclus te worden. In de Verenigde Staten worden in 2022 ten minste vier renteverhogingen van 25 basispunten verwacht, maar dat is nog niet de helft van wat nodig zal zijn om bij de neutrale rente op lange termijn van naar schatting 2,5% uit te komen. Daar komt nog bij dat de ECB mogelijk het voorbeeld van de Fed zal moeten volgen, want in de eurozone rijst de inflatie al bijna even hard de pan uit: 5% volgens de recentste cijfers, maar in sommige landen een stuk meer (12% in Estland!).

Bedrijven en beleggers passen zich gelukkig aan. De terugkeer van de inflatie is weliswaar bruusk, maar er ontstaat een nieuw evenwicht ... tot de volgende omwenteling. Alle schulden en twijfels ten spijt wordt de verkrapping, hoe onoverkomelijk die vandaag ook kan lijken, op lange termijn wellicht slechts een fase in de grillige maar gestage opmars van de markten.