Navbar logo new
Macroscoop: Staat ons een recessie te wachten?
Calendar04 Apr 2022
Thema: Macro

Door Alexis Bienvenu, Fund Manager La Financière de l'Echiquier.

Beleggers maken zich steeds meer zorgen over een op handen zijnde recessie; deze vooralsnog sluimerende bezorgdheid is onmiskenbaar aanwezig, zoals bijvoorbeeld blijkt uit de trends in de zoekmachine Google. Moeten we ons hier serieus zorgen over maken, hoewel de economische groeiprognoses voor 2022 zeer gunstig blijven - ruim 3% in Europa en in de Verenigde Staten, volgens de Bloomberg-consensus - en zelfs voor 2023 nog alleszins redelijk zijn?

Er zijn twee deels met elkaar samenhangende redenen om bezorgd te zijn.

De eerste is de sterke stijging van de grondstoffenprijzen, met name energie. De recessie die voortkwam uit een drastische prijsstijging van ruwe olie in de jaren '70 en zelfs in 2008, ligt nog vers in het geheugen. Het thema is cruciaal, temeer daar de recente stijging helaas niet enkel te verklaren valt door het conflict tussen Rusland en Oekraïne. Indien het conflict de enige boosdoener was, zou de huidige stijging van de energieprijzen als exogeen en tijdelijk kunnen worden beschouwd, en dus nog wel te overzien. Maar de prijs van een vat ruwe olie was aan het begin van het jaar al flink gestegen, nog voordat de "speciale militaire operatie" van start ging. De huidige prijs is grotendeels toe te schrijven aan het krachtige economische herstel na de coronacrisis, met name in de VS, waardoor een duidelijke daling niet in de lijn der verwachtingen ligt, zelfs als het conflict in Oekraïne in hevigheid afneemt.

Hoewel het conflict in Oekraïne van geringe invloed is op de toch al gespannen oliemarkt, heeft het verstrekkende gevolgen voor andere grondstoffen, die net zo vitaal zijn. Het stuwt namelijk niet alleen de aardgasprijzen tot grote hoogten op, maar ook die van vitale landbouwproducten zoals tarwe en mais voor de veeteelt, en diverse industriële metalen, waaronder metalen die cruciaal zijn om los te komen van de afhankelijkheid van olie door het gebruik van hernieuwbare energie, zoals nikkel en koper. De grondstoffencrisis is dan ook wijdverbreid. En moeilijker het hoofd te bieden dan enkel een oliecrisis. Vooral omdat het er niet naar uitziet dat het conflict – en zeker de sancties tegen Rusland – binnenkort zullen worden beëindigd.

De tweede reden hangt samen met de rente. Het verschil tussen de 10-jaars- en 2-jaarsrente wordt vaak gezien als een voorlopende indicator voor een recessie. Dit verschil is doorgaans positief: zelfs zonder wanbetalingsrisico, zoals voor Amerikaanse staatsobligaties, is de lange rente gemiddeld hoger dan de korte rente omdat er altijd een inflatierisico op lange termijn bestaat. Maar als de centrale banken hun monetair beleid verkrappen, kan de korte rente hoger worden dan de lange rente. Dat voorspelt een economische vertraging, die zich vaak vertaalt in een recessie.

Deze omkering heeft de afgelopen week plaatsgevonden op de Amerikaanse rentecurve, hetgeen de onrust onder beleggers verklaart. Zou de obligatiemarkt vooruitlopen op een recessie waarvoor de aandelenmarkten en analisten een blinde vlek hebben?

Niet per se. De Fed zelf heeft meermaals en zeer recentelijk nog1 aangegeven een andere op rente gebaseerde indicator relevanter te achten: het verschil tussen de verwachtingen voor de korte rente over 18 maanden en de huidige korte rente. Ten aanzien van deze laatstgenoemde indicator is er vooralsnog geen vuiltje aan de lucht. Ook talloze andere graadmeters die worden gehanteerd door regionale centrale banken in de Verenigde Staten zijn stuk voor stuk geruststellend.

Het zou natuurlijk kunnen dat alle indicatoren en analisten de plank misslaan. Recessies komen vaak als een donderslag bij heldere hemel. De spanningen op de grondstoffenmarkt liegen er al bij al niet om, en zullen naar verwachting aanhouden. Bovendien hangt het antwoord mede af van hoe het onvoorspelbare conflict in Oekraïne zich ontwikkelt. Maar voor wat betreft 2022, rekening houdend met de huidige groei, lijkt een eenduidige recessie uiterst onwaarschijnlijk. Wat er in 2023 gaat gebeuren, als de monetaire omstandigheden drastisch zijn verkrapt, is minder zeker. Maar tot die tijd zullen zich allerlei nieuwe risico's aandienen, die de markt allemaal het hoofd zal bieden.

Hoewel het verstandig lijkt om recessies proberen te voorspellen, is het misschien veel te ambitieus om dat soort pogingen te ondernemen. Er is nochtans een beurswijsheid die stelt dat beleggers statistisch gezien weliswaar averij oplopen gedurende recessies, maar dat ze nog meer averij oplopen door geen graantje mee te pikken van het herstel dat steevast volgt op crisisperioden. Het is goed mogelijk dat de markt de komende jaren het gelijk zal aantonen van verstandige beleggers die de wijsheid niet in pacht meenden te hebben.

1 www.federalreserve.gov/econres/notes/feds-notes/dont-fear-the-yield-curve-reprise-20220325.htm