2020 schrijft beursgeschiedenis. De snelheid waarmee de aandelenkoersen in de eerste helft van maart naar beneden donderden, was zelden gezien. De Amerikaanse markten beleefden hun slechtste week sinds 2008 en de Europese zagen zowat de helft van hun winst van het afgelopen decennium in rook opgaan. Behalve een rits historische dalingen heeft de crisis, hoe vreemd dat ook kan lijken, afgelopen week echter ook een opwaarts record opgeleverd. De aandelenmarkten hebben immers een euforische week achter de rug, waarin de meeste indexen 10% tot 15% hoger koersten. Gemeten vanaf het dieptepunt van 16 maart is er op heel wat beurzen zelfs sprake van een bullmarkt (een stijging van meer dan 20%). De Dow Jones kende dinsdag zijn sterkste dagstijging sinds 1933. Toch woekert de Covid-19-pandemie wereldwijd voort ...
Is dit nu een louter technische opleving, of het begin van een duurzaam herstel? Technische oplevingen zijn bij crisissen niet ongewoon – en vaak zijn ze uitbundig. In 2008 veerde de S&P 500 op met 19% tussen eind oktober en begin november en met 21% tussen eind november en begin december, om nadien telkens weer terug te vallen. De opmars van de afgelopen dagen was indrukwekkend, maar hoort misschien ook wel in dat rijtje thuis.
Zijn er nog andere dan technische factoren om het optimisme van de markten te verklaren? Als we de vergelijking met 2008 doortrekken, valt één ding op: de snelle en krachtige reactie van centrale banken en overheden. De voorbije dagen regende het opnieuw verklaringen.
Maandag kondigde de Amerikaanse Federal Reserve aan onbeperkt bedrijfsobligaties te zullen opkopen (quantitative easing). Daags nadien werden het Witte Huis en de Senaat het eens over een steunplan van 2.000 miljard dollar, 10% van het Amerikaanse bbp. Dat omvat directe steun aan de huishoudens (tot 1.200 dollar per volwassene en 500 dollar per kind), kredieten voor kleine en middelgrote bedrijven (367 miljard) en voor grote bedrijven, steden en staten (500 miljard) en een enveloppe van 130 miljard voor de ziekenhuizen. Het pakket is minder omvangrijk dan sommige beleggers hadden gevraagd (4.500 tot zelfs 6.000 miljard), maar het lijkt logisch dat de Amerikaanse regering nog wat kruit droog houdt om haar reactie te kunnen afstemmen op de duur van de economische stilstand.
Die massale hulp verklaart ten dele de euforie bij beleggers. Dan rest de vraag of die kan aanhouden.
Er zijn nog altijd twee grote vraagtekens
Het eerste is hoe de gezondheidssituatie zich zal ontwikkelen. Terwijl Europa drastische maatregelen heeft getroffen, reageren de VS in verspreide slagorde. Slechts enkele staten (waaronder New York en Californië) hebben een lockdown afgekondigd en de houding van president Trump oogt, gelet op de ernst van de toestand, bijzonder lichtzinnig. Het lijdt nog amper twijfel dat het epicentrum van de pandemie naar de Verenigde Staten zal verschuiven. Beleggers houden daar wel rekening mee, maar toch kan het voor spanning op de markten zorgen.
Het tweede vraagteken is van micro-economische aard. De vele mechanismen om het voortbestaan van bedrijven te verzekeren en een stortvloed aan faillissementen te vermijden, zullen niet kunnen beletten dat de omzet- en winstcijfers een flinke knauw krijgen. Het zal tijd vergen voor de toestand normaliseert. Door die zwakke vooruitzichten is de kans reëel dat de huidige situatie, ondanks de ogenschijnlijk aantrekkelijke waarderingen op de aandelenmarkten, geen basis vormt voor een duurzame stijging.
Het gevaar van een nieuwe forse daling is dus niet geweken, maar lijkt ons dankzij de maatregelen van de centrale banken en de overheden beperkt. De vrees voor de micro-economische gevolgen kan daarentegen een echt herstel vertragen. Wij verwachten dat de markten volatiel zullen blijven en een grilliger verkoop zullen laten zien. Pas als er duidelijkheid is over die twee grote vraagtekens kan er een duidelijke trend ontstaan. De wendbaarheid die ons beheerteam altijd aan de dag legt, zal in die omstandigheden meer dan ooit cruciaal zijn om rendement te genereren.
